MÜSTAKİL BİR KIRIM HANLIĞI TARİHİ: ÇELEBİ AKAY TARİHİ

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi Pub Date : 2022-10-26 DOI:10.16985/mtad.1129312

Aykut Can

{"title":"MÜSTAKİL BİR KIRIM HANLIĞI TARİHİ: ÇELEBİ AKAY TARİHİ","authors":"Aykut Can","doi":"10.16985/mtad.1129312","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Bu çalışma Kırım Hanlığı tarihini müstakil olarak ele alan; Hurremî mahlaslı, Çelebi Akay lakablı Abdurrahmân Efendi’nin kaleme aldığı Çelebi Akay Tarihi adlı eseri tanıtmaktadır. Eser, tarih asraştırmacıları tarafından Seyyîd Mehmed Rıza’nın Es-Seb‘ü’s-Seyyâr fî Ahbâr-ı Mülûkü’t-Tatar adlı eserinin basit bir muhtasarı olarak değerlendirilmesinden kaynaklı olarak daha önceki çalışmalarda gözardı edildiğinden, bu çalışmada eserin basit bir muhtasar olup olmadığı değerlendirildi. Bu minvalde, eserin müellifi olan Abdurrahmân Efendi’nin hayatı, Çelebi Akay Tarihi’nin ne zaman, nerede ve neden yazıldığı, eserin muhtevası, kıymeti, nüshaları ve bunların hususiyetleri ele alındı. Ayrıca Çelebi Akay Tarihi’nin Seyyîd Mehmed Rıza’nın Es-Seb‘ü’s-Seyyâr ve Abdülgaffar Kırımî’nin Umdetü’l-Ahbâr adlı târîhleriyle münasebeti ve diğer Kırım tarihleri arasındaki yeri üzerinde duruldu. Târîh’in iki ayrı telifini temsil eden İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, ŞD, nr. 273 (=Ş) ve İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi’nde T.399 (=N) numarada kayıtlı nüshalar incelenerek değerlendirildi. Müellifin hayatı hakkında daha önceki çalışmalarda eserin İstanbul Araştırmaları Enstitüsü nüshasından tespit edilen bazı yeni bilgiler güncellendi.","PeriodicalId":320054,"journal":{"name":"Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.16985/mtad.1129312","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Bu çalışma Kırım Hanlığı tarihini müstakil olarak ele alan; Hurremî mahlaslı, Çelebi Akay lakablı Abdurrahmân Efendi’nin kaleme aldığı Çelebi Akay Tarihi adlı eseri tanıtmaktadır. Eser, tarih asraştırmacıları tarafından Seyyîd Mehmed Rıza’nın Es-Seb‘ü’s-Seyyâr fî Ahbâr-ı Mülûkü’t-Tatar adlı eserinin basit bir muhtasarı olarak değerlendirilmesinden kaynaklı olarak daha önceki çalışmalarda gözardı edildiğinden, bu çalışmada eserin basit bir muhtasar olup olmadığı değerlendirildi. Bu minvalde, eserin müellifi olan Abdurrahmân Efendi’nin hayatı, Çelebi Akay Tarihi’nin ne zaman, nerede ve neden yazıldığı, eserin muhtevası, kıymeti, nüshaları ve bunların hususiyetleri ele alındı. Ayrıca Çelebi Akay Tarihi’nin Seyyîd Mehmed Rıza’nın Es-Seb‘ü’s-Seyyâr ve Abdülgaffar Kırımî’nin Umdetü’l-Ahbâr adlı târîhleriyle münasebeti ve diğer Kırım tarihleri arasındaki yeri üzerinde duruldu. Târîh’in iki ayrı telifini temsil eden İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, ŞD, nr. 273 (=Ş) ve İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi’nde T.399 (=N) numarada kayıtlı nüshalar incelenerek değerlendirildi. Müellifin hayatı hakkında daha önceki çalışmalarda eserin İstanbul Araştırmaları Enstitüsü nüshasından tespit edilen bazı yeni bilgiler güncellendi.

查看原文

微信好友朋友圈 QQ好友复制链接

本刊更多论文

本研究介绍了 Abdurrahmân Efendi（笔名 Hurremî，绰号 Çelebi Akay）撰写的《Çelebi Akay Tarihi》（《Çelebi Akay 史》）一书，该书独立论述了克里米亚汗国的历史。由于历史学者认为该书只是对塞伊德-穆罕默德-雷扎的《Es-Seb'ü's-Seyyâr fî Ahbâr-ı Mülûkü't-Tatar 》的简单总结，因此以往的研究忽略了该书，本研究将对该书是否是简单总结进行评估。在此背景下，讨论了作品作者阿卜杜勒拉赫曼-埃芬迪的生平，《切莱比-阿卡伊史》的写作时间、地点和原因，作品的内容、价值、副本及其特点。此外，还强调了《Çelebi Akay Tarihi》与 Seyyîd Mehmed Rıza 的《Es-Seb'ü's-Seyyâr》和 Abdülgaffar Kırımî 的《Umdetü'l-Ahbâr》的关系及其在克里米亚其他历史中的地位。Târîh 的两个独立版本，伊斯坦布尔研究所，ŞD，nr.273（=Ş）和伊斯坦布尔大学珍品图书馆的 T.399（=N）。有关作者生平的一些新信息已在之前的研究中从伊斯坦布尔研究所的作品副本中得到更新。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文去求助

来源期刊

Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi

自引率

0.00%

发文量