Functional Perspective on the Thematic to Collective Advice of Minstrels in the Construction of National Identity

Abstract

Türkler, tarihleri en eski zamanlara kadar ulaşan köklü bir millettir. Sözlü ve yazılı kaynaklar ışığında yapılan çalışmalarda bu milletin güçlü bir medeniyete sahip olduğu görülür. Hızla değişen ve gelişen tarihî süreçte, güçlü bir medeniyet oluşturabilmek, millî ve manevi değerlerde süreklilik ve bu değerlere bağlılık gerektirir. Türkler bu özellikleri ile tarih boyu siyasi, sosyal ve kültürel alanda varlıklarını devam ettirmişlerdir. Nitekim kurdukları devletler yıkılıp dağıldığında millî şuur ve manevi inanç ile tüm zorlukları aşarak yeni bir devlet kurmayı başarmışlardır. Ancak 20. yüzyıla gelindiğinde kurdukları en uzun ömürlü devlet olan Osmanlı Devleti yıkılmıştır. Değişen şartlarda çok uluslu devlet yapısından ulus devlet anlayışına geçilmesi gerektiği anlaşılmış ve Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde art arda gelen siyasi ve askerî başarısızlıklar, Türk milletini psikolojik bakımdan yormuştur. Bu durumun farkında olan dönem idarecileri yeni devletin sağlam temeller üzerinde kurulup inşa edilmesi için kültür, dil, edebiyat, sanat gibi alanlarda millî kimlik odaklı birtakım çalışmalar yapmışlardır. Âşıklık geleneği de yeni devletin ideolojisinin halka benimsetilmesinde faydalanılan alanlar arasında yer almıştır. Geleneğin öneminin ve âşıkların işlevinin farkında olan idareciler, bu dönemde âşıkları maddi ve manevi anlamda desteklemişlerdir. Yeni bir devletin kurulup kökleşmesi aşamasında ise âşıkların, millî kimlik inşası için kolektif bir çalışma yaptıkları tespit edilmiştir. Yapılan incelemelerde âşıkların anadil ve dil bilinci, bayrak, din duygusu, millî bayramlar, millî birlik ve beraberlik, millî egemenlik, millî kahramanlar, milliyeti sevme, şehitlik ve gazilik, Türk tarihi, vatan/memleket sevgisi, yenileşme/modernleşme çalışmaları gibi temlerde duygu ve düşüncelerini nasihat yoluyla halka kolektif bir şekilde anlatmaya çalıştıkları görülmüştür. Bu çalışmada Cumhuriyet Devri âşıklarının millî bir kimlik inşasında kolektif nasihatlerinde yer alan millî temler, milliyetçilik sosyolojisi bağlamında tematik düzlemde incelenecek, âşıkların yeni bir ideolojiyle kurulan devletin güçlenmesinde ve korunmasındaki işlevleri değerlendirilecektir.