Polskie reformy w świetle faktów i opinii

Abstract

W artykule pokazano, że wszystkie próby znaczących reform gospodarczych wprowadzanych w Polsce od lat 80. wywoływały negatywne reakcje dużych grup społecznych (m.in. strajki, brak poparcia dla sił politycznych, które przygotowywały i wprowadzały reformy). Próbowano ustalić, czy takie reakcje są zasadne i czy można znaleźć poważne argumenty na ich poparcie. Wyciągnięto wniosek, że występowały poważne przyczyny tłumaczące nieufność i niechęć wobec reform. Jako główną można uznać rozdźwięk między deklarowanymi celami i zakładanymi efektami reform a rzeczywiście odczuwalnymi przez społeczeństwo skutkami. Przedstawiono też dwie kwestie: 1) odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu na odczucia społeczne wpływa roszczeniowość społeczeństwa i jego niedojrzałość, utrudniające zrozumienie konieczności reformowania gospodarki, oraz 2) niezdolność elit politycznych do prawidłowego formułowania celów, doboru środków ich realizacji i skutecznego działania. Dotychczasowe doświadczenia powodują, że elity polityczne coraz mniej są zainteresowane wprowadzaniem poważnych reform, czego wyrazem jest m.in. preferowanie polityki zapewniającej "ciepłą wodę w kranie", czy opieranie programów gospodarczych na dochodach budżetowych uzyskiwanych z rosnącej ściągalności podatków.