ORHAN KEMAL’İN “BABA EVİ” ROMANINA SÖZ VARLIĞI AÇISINDAN YAKLAŞIM

Abstract

Turkceyi verimli ve etkili kullanmanin onemli bir yolu, eserlerde soz varligindan olabildigince yararlanmaktan gecer. B ir toplumun dil kivrakligini, hazir cevapliligini anlatan onemli kelime ve kelime gruplari olan soz varligi; halkin yasayisini, kulturel, maddi ve manevi degerlerini icinde barindirir. Buradan hareketle toplumlar hakkinda bilgi edinmenin bir yolu da kullandiklari dilin soz varligini incelemekten gecer; cunku bireyler, kullandiklari sozcuklerde kulturleri ve hayata bakis acilari hakkinda onemli ipuclari verirler.Bir yazarin eserinde kullandigi dil, hem yazari hem de toplumu temsil eder. Yazar, eserinde bir taraftan dusunce dunyasini olusturur ve oradan okuyuculara kesitler sunarken bir taraftan da hem okuyucuya hem de yazara tanidik gelen dil dunyasinin ortak paydalarindan beslenir. Kullanilan dilin soz veya yazi araciligiyla gecmisten gunumuze tasiyarak biriktirdigi soz varliklari adeta bir kaynak olarak addedilebilir. Bu kaynak, ayni zamanda okuyucu ile yazari ayni potada bulusturan ortak noktalardan biri olarak dikkati ceker. Bu calismanin amaci, Orhan Kemal’in “ Baba Evi” romanini soz varligi acisindan incelemektir. Yazarin incelenen romaninda soz varligi unsurlari tespit edilip bu unsurlarin kitaptaki kullanim sikligi belirlenmeye calisilmistir. Toplumcu gercekcilik akimindan etkilenen Orhan Kemal’in eserlerinde soz varligina dair unsurlarin cogunu sikca kullandigi tespit edilmistir. Arastirma nitel arastirma yontemlerinden olan dokuman incelemesi teknigi ile yurutulmustur.Calisma sonunda eserin ikilemeler, deyimler, kalip sozler, halk agzinda bulunan sozcukler, Osmanli Turkcesine ait sozcukler bakimindan zengin oldugu; atasozleri, argo ve terimler bakimindan ise cok zengin olmadigi tespit edilmistir. Yazarin; eserde kalip sozler basligi altinda dini unsurlardan yararlandigi da gorulmustur.