Hârezmşâhlar Dönemi Emirlerinden Mayacuk/Mayancuk ve Faaliyetleri

Abstract

Hârezmsâhlar Devleti hukumdari Alâeddin Tekis (o. 596/1200) doneminde yasamis olan Şemseddin Mayacuk, sultanin emiri ve donemin onemli sahsiyetlerinden biridir. Kendisi emirlik gorevinin yani sira Alâeddin Tekis’in ogullarindan Yunus Han’a atabeglik de yapmistir. Kutluk Inanc’i oldurerek onun faaliyetlerine son veren ve Tekis’in Irak topraklari uzerinde hâkimiyet tesis etmesinde etkili olan Mayacuk, Abbâsi Halifesi en-Nâsir’in (o. 622/1225) veziri Mueyyeduddin Ibnu’l-Kassab’in bertaraf edilmesinde ve Hemedan sehrinin ele gecirilmesinde de onemli rol oynamistir. Nureddin Gokce ve adamlari ile de mucadele eden Mayacuk bolgedeki gucunu iyice arttirmistir. Onun faaliyetleri Abbasi Hilâfeti tarafindan taltif edilirken, ayni zamanda Sultan Alâeddin Tekis tarafindan Irak bolgesinin yonetimi de kendisine verilmistir. Zaman icerisinde daha da guc kazanan Mayacuk, Hârezmsâh’in bolgede olmamasini firsat bilerek birtakim tuhaf ve âsi davranislarda bulunmaya baslamistir. Mayacuk’in faaliyetlerinden haberdâr olan ve onun bagimsizlik arzusu icinde bulundugunu anlayan Sultan Alâeddin Tekis bu duruma son vermek icin harekete gecmistir. Tekis’in kendisini yakalamak uzere yola ciktigini ogrenen Mayacuk ise ondan kacarak gizlenmeye gayret sarf etmisse de neticede derdest edilmis ve cezalandirilmistir. Bu calismada Mayacuk’un faaliyetleri ayrintili bir sekilde ele alinip degerlendirilecektir.