ALİ RIZA YALGIN’S SCHOOL STAGE FROM THE FOG DAYS OF THE GREEN NORTH (BLOODY EXAMPLE)

Abstract

1888 yılında Selanik Usturumca’sında doğan Ali Rıza Bey, Anadolu’nun çeşitli illerinde öğretmen ve müfettiş olarak görev yapmış bir Cumhuriyet aydınıdır. Ayrıca nahiye müdürlüğü ve kaymakamlık vekilliği gibi devlet görevlerinde de bulunan yazar, müzecilik çalışmalarına da imza atmıştır. Çeşitli dergi ve gazetelerde derlemeler ile etnografya çalışmalarını içeren çok sayıda yazı ve kitap kaleme almasına rağmen tiyatro yazarlığı fazlaca bilinmemektedir. Yalgın piyeslerinde, gençleri eğitme ve onlara vatanseverlik hissini aşılama amacı güder. Yalgın’ın yazarlık faaliyeti gösterdiği dönemlerde eğitici okul piyesleri yazmak ve sergilemek özendirilen bir durumdur. Ayrıca bu yıllarda, tiyatro faaliyetleri yoluyla yaygın eğitim yapılması hem halkevlerinde hem de okullarda temsiller verilmek suretiyle oyunlar yazılması da teşvik edilmiştir. Çalışmanın konusu olan Ali Rıza Yalgın’ın Yeşil Yurdun Sisli Günlerinden (Kanlı Örnek) isimli eseri, üç perdelik bir okul piyesidir. Eser, vatansever İhtiyat Mülazımı (üstteğmen) İbrahim Bey’in Yunan işgali esnasında gösterdiği kahramanlıkları ve Yunan’ın Bursa ve civarında yaptığı eziyetleri anlatır. Bunların yanı sıra piyeste Yunan istilasının ruhunda bıraktığı izler ile pişmanlık ve nefret duyguları içinde yaşayan İbrahim Bey’in babası, Bursa eşrafı ve Maksem Mahallesi ahalisinden Hacı Ömer Bey’in içine düştüğü durum işlenir. Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Haraççıoğlu, Nr: 6432’de bulunan eser, 57 sayfa ve 21 satır olarak çizgili bir deftere rika ile yazılmıştır. Aynı kütüphanede eserin daktiloya çekilmiş bir nüshası da mevcuttur. Nüshanın ilk sayfasında verilen bilgiye göre yazar, eseri yayımlamak istemiş ancak matbaacıyla anlaşamadığı için bu işten vazgeçmiştir. Ne yazık ki piyesin oynanıp oynanmadığına dair bir bilgi de bulunmamaktadır. Piyes, 5 Şubat 1338 / 5 Şubat 1922’de tamamlanmış olup eserde işgalin tarihî sürecine yönelik bilgiler de verilmektedir. Çalışmada piyesin yazma ve daktilo nüshası tanıtılarak eserin konusu ve piyeste geçen tarihî olaylar hakkında bilgi verildi. Bu doğrultuda Türk çocuk tiyatrosunun bir örneği olan, aynı zamanda Bursa’nın işgali döneminde kaleme alındığı için çok kıymetli bir tarihî vesika görevi üstlenen eser, kütüphane raflarında unutulmaması adına günümüz okuyucusunun istifadesine sunuldu.