Światy Gałczyńskiego

Abstract

W roku 1937 ukazały się "Utwory poetyckie" Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W dyskusji o tym tomie wierszy głos zabrali pisarze: Witold Gombrowicz i Józef Czechowicz oraz krytycy: Bolesław Miciński, Stefan Lichański, Kazimierz Wyka. Wszyscy dowodzili, że na tle polskiej poezji Dwudziestolecia twórczość Gałczyńskiego stanowi zjawisko niezwykłe, oryginalne. Autor artykułu skonfrontował oceny wspomnianych znawców literatury z opiniami badaczy współczesnych, którzy te oceny potwierdzili oraz ugruntowali hermeneutycznie (Andrzej Lam, Adama Kulawik). Wyciągnął z tych werdyktów wnioski aksjologiczne i postawił tezę, że wiersze oraz poematy metafizyczne Gałczyńskiego mogą być uznane za reprezentatywne dla polskiej poezji XX wieku. Rezultaty ideowo-artystycznej analizy tych poematów ("Bal u Salomona") i wierszy ("Serwus, Madonna"), dowodzą, że ideologia, cenzura oraz krytyka – które były na usługach państwa komunistycznego – zniekształciły recepcję i interpretację liryki Gałczyńskiego. W poezji europejskiej poemat Gałczyńskiego, "Bal u Salomona", i jego liryka metafizyczna – powinny zająć to miejsce, jakie zajęła katastroficzna i metafizyczna poezja Thomasa Stearnsa Eliota.