J. T. Smith ve Prens Sabahaddin'de Adem-i Merkeziyet Düşüncesi

Abstract

Bu çalışma, birbirinden farklı zaman ve toplumlarda yaşamış olan iki siyasi düşünürün, Sabahaddin Bey ve Joshua Toulmin Smith’in merkezi yönetime, yerel yönetimlere ve adem-i merkeziyet fikrine yaklaşımlarını ele almaktadır. Çalışmada Sabahaddin Bey’in J. T. Smith’in fikirleri ile doğrudan bir temasına rastlanmamıştır; ancak her iki düşünürün de merkezi yönetime karşı menfi tutumu ve yerel yönetimlerin merkezden bağımsız olmasına yönelik tezleri hayli benzerdir. Her ikisinin fikirlerinin tarihsel dönem olarak merkezileşmenin hızlandığı bir dönemde rağbet görmemiş olması da bir başka ortak yönleridir. Bununla birlikte J. T. Smith kendi ülkesindeki Anglo-Sakson yerel yönetim geleneğini sanayileşmenin ve kapitalizmin getirilerinden birisi olan merkezileşmeye karşı çeşitli argümanlarla savunurken, Sabahaddin Bey aynı Anglo-Sakson geleneği, benzer argümanlarla, merkeziyetçi ve cemaatçi olarak gördüğü kendi toplumunu ve Osmanlı idari yapısını dönüştürmeye çalışırken savunmuştur. Çalışmanın amacı Türkiye’de hakkında çalışma yapılmamış J. T. Smith ile Sabahaddin Bey’in fikirlerinin bir kısmını karşılaştırarak, benzerlikler ve farklılıkları ortaya koyarken, bu alanda yapılabilecek sonraki çalışmalar için bir basamak, bir ilk adımı oluşturmaktır. Makalede her iki siyasi düşünürün ulaşılabilen eserleri taranmış ve karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Makale bu alanda yapılmış ilk çalışmadır