A Phenomenological Study on Student Selection for Departments of Primary Education and Appointment of Primary School Teachers in Türkiye

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı ilköğretime öğretmen yetiştiren kurumlara öğrenci kaynağı seçimi ile ataması yapılmayan sınıf öğretmenleri problemine yönelik alan uzmanı öğretim üyelerinin görüşlerinin belirlenmesidir. Çalışmada nitel araştırma geleneği içerisinde yer alan fenomenoloji deseninden yararlanılmıştır. Çalışmanın örneklemini, bünyesinde ilköğretim anabilim dalı barındıran yirmi dokuz eğitim fakültesinden ölçüt örnekleme tekniği ile belirlenen otuz öğretim üyesi oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesine yönelik ise içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Analizler sonucunda ilköğretime öğretmen yetiştiren kurumlara öğrenci kaynağı seçiminde alan uzmanı öğretim üyelerinin görüşlerini temsilen beş tema oluşturulmuştur. Bu kapsamda ‘öğrenci seçme usulleri’, ‘öğrenci özellikleri’, ‘kontenjanlar’, ‘öğrenci kaynağı’ ve ‘teşvik’ temalarının altında bir takım kodlar sıralanmıştır. Ataması yapılmayan sınıf öğretmenlerine yönelik alan uzmanı öğretim üyelerinin görüşlerini temsilen ise üç tema belirlenmiştir. Bu bağlamda ‘istihdam olanağı’, ‘nicelik’ ve ‘atama usulleri’ temalarının altında bir takım kodlar sıralanmıştır. Araştırma bulguları ile alan uzmanı öğretim üyelerine göre sınıf öğretmeni yetiştiren kurumlara öğrenci seçiminde izlenmesi gereken temel politikaların, öğrenci kaynağının ortaöğretim kademesi itibariyle planlanıp, merkezi sınavlara ek olarak objektif mülakatlar ile mesleğe yatkın kişilerin seçilmesi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcılara göre ataması yapılmayan sınıf öğretmeni probleminin çözümüne ilişkin izlenmesi gereken temel politikaların ise eğitim fakültelerinin kontenjanlarının ihtiyaçlara göre düzenlenip yeterli sayıda mezun vermesini sağlamak bununla birlikte emeklilik şartlarının iyileştirilip emekliye ayrılan öğretmenlerden oluşan istihdam imkânı ile alan dışından atama olmadan, liyakat esaslı öğretmen atamalarının yapılması olduğu sonucuna ulaşılmıştır.