Ahşap baskıları ışığında Barlach’ın heykeline bakmak

Abstract

Birinci Dünya Savaşı, öncesinde başlayan çalkantılar ve sonucunda yaşanan buhranla birlikte, Almanya’da karanlık bir atmosfer oluşmuş; bu karanlığın içinden dışavurumculuk gibi muhteşem bir sanat akımı yeşermiştir. Dışavurumculuk, Almanya sınırlarını aşarak, etkisini kaybetmeksizin, günümüze kadar ulaşmıştır. Ahşap baskının, adeta yeniden keşfedilerek sanatçıların dikkatini çekmesi, dışavurumculuğun ortaya çıkışından hemen öncedir. Modern Alman sanatında, ahşap baskılarıyla tanınanlar arasında, Ernst Barlach (1880-1938) da bulunmaktadır. Ahşap heykelin ustası olan sanatçının, ahşaba yonttuğu resimler, en az heykelleri kadar ilgi uyandırıcıdır. Barlach, plastik sanatlardaki üretimi kadar, tiyatro ve edebiyat yazıları ile de bilinmektedir. Özellikle tiyatro yazarlığı Barlach’ın yapıtlarında bütünlük oluşmasına neden olmuştur. Baskıları, heykellerinin hikâyelerini resimler; heykelleri de baskılardaki figürleri canlandırır gibi, karşılıklı bir ilişki içindedir. Bu ilişki tiyatro ve edebiyat yapıtlarında devam eder. Barlach’ın ilhamını aldığı Gotik Sanat, Rusya izlenimlerini çizdiği defterlerle buluşarak özgün bir sanat dili oluşturmuştur. Konuları ve biçim dilindeki tutarlılık, yapıtlarındaki bütünlüğü desteklemektedir. Die Wandlungen Gottes (Tanrının Dönüşümleri) yedi ahşap baskı resimden oluşan bir albümdür. Yazısız albümün anlam bütünlüğünü, başlıklar ve bunların sıralaması oluşturmaktadır. Bu albüm, heykellerine benzerlik taşıyan figürlerle, Barlach’ın sanatını oluşturan düşünsel ve biçimsel altyapıyı anlamayı kolaylaştırmaktadır.