ÇAĞDAŞ AZERBAYCAN TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ BİR KASÎDE-İ BÜRDE TERCÜMESİ

Abstract

İslâm dünyasının her köşesinde ve tarihin farklı dönemlerinde Hz. Peygamber adına çeşitli naatlar yazılmıştır. Bu naatlar arasında en çok tanınan, üzerine nazireler ve şerhler yazılan ve bütün İslâm coğrafyasına yayılan manzumelerden biri de Kasîde-i Bürde’dir. Esasında birbirinden tamamen farklı iki Kasîde-i Bürde vardır. İlkini Hz. Peygamber’in hayatta olduğu dönemde Ka˘b bin Züheyr (ö. 24/645 ?) yazmış ve Resûlullah’a okumuştur. Diğerini ise XIII. asırda Mısırlı Muhammed el-Bûsîrî (ö. 696/1296 ?) yazmış ve rivayete göre o da rüyasında Hz. Peygamber’e okumuştur. el-Bûsîrî’nin eserinin adı her ne kadar el-Kevâkibü’ddürriye fî medhi hayri’l-beriyye olsa da halk arasında Ka˘b bin Züheyr’in eseri gibi Kasîdetü’l-bürde veya Kasîde-i Bürde olarak tanınmıştır. el-Bûsîrî’nin eseri, yazıldıktan sonra hızlıca yayılmaya başlamış, hatta şâir daha hayattayken bu şiiri üzerine iki şerh yazılmıştır. Sonraki dönemlerde bu şiire İslâm âleminin elsine-i selâsesinin diğer iki parçası olan Farsça ve Türkçe şerhler ve tercümeler de yazılmaya başlamıştır. Muhammed Bûsîrî’nin şiirine şerh ve tercüme yazmak İslâm dünyasında âdeta bir gelenek hâline gelmiş, bu gelenek günümüze kadar devam etmiştir. Son yıllarda Kasîde-i Bürde Tebriz’de “Düzgün” mahlasıyla Türkçe şiirler yazan Hüseyin Muhammedzâde-i Sadîk tarafından Azerbaycan Türkçesine tercüme edilmiştir. Bu çalışmada öncelikle Hüseyin Muhammedzâde-i Sadîk’ın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Akabinde Sadîk’ın Türkçe Bürde tercümesi, bazı tespitlerle ve açıklamalarla birlikte sunulmuştur.