Pedagogika konserwatywna: Korzenie – Tożsamość – Misja (wybrane wątki)

Abstract

Celem artykułu jest rekonstrukcja wybranych wątków pedagogiki konserwatywnej w zakresie jej korzeni, tożsamości oraz misji, jaką mogłaby pełnić. W kwestii korzeni (źródeł) – zgodnie z założeniem wielu jej przedstawicieli mówiących, że pedagogika konserwatywna bez religii nie istnieje – wskazywane są jej związki z katolicyzmem. Odniesienia do tożsamości wiążą się z przyjmowanym rozumieniem konserwatyzmu – wobec tego koncepcje wychowania składające się na pedagogikę konserwatywną i przez nią reprezentowane są różnorodne. Wspólny im jest antysocjalizm i antyliberalizm. W wychowaniu społecznym, wychodząc od założenia, że społeczeństwo jest rozumne i ma wolę (co uznawał m.in. R. Scruton), pedagogika konserwatywna ma możliwość podjęcia misji budowania społeczno-kulturowej tożsamości narodu. Czy skolonizowana przez jedną z ideologii edukacyjnych pedagogika zdoła uwolnić swoją konserwatywną odmianę, by ta – bez wsparcia projektem politycznym – mogła zaistnieć na rynku pedagogicznym? Czy homo sovieticus nie zagrozi tej misji? Doświadczanie go w przestrzeni publicznej niestety niweluje tę misję na rzecz totalnych rozwiązań, pomijając potrzebę odbudowy pękniętej tożsamości narodu polskiego i podupadłej kultury. Conservative Pedagogy: Roots – Identity – Mission (Selected Issues): The aim of this article is to reconstruct selected threads of conservative pedagogy in terms of its roots, identity and the mission it could fulfil. Concerning the roots (sources) – according to the assumption of many of its representatives that conservative pedagogy without religion does not exist – its connections with Catholicism are indicated. The references to identity are linked to the accepted understanding of conservatism – thus the concepts of education that make up and are represented by conservative pedagogy are diverse. What they have in common is anti-socialism and anti-liberalism. In social upbringing, starting from the assumption that society is rational and has a will (as recognised by R. Scruton, among others), conservative pedagogy has the opportunity to undertake the mission of building the socio-cultural identity of a nation. Will a pedagogy colonised by one educational ideology manage to unleash its conservative variety so that this one, without the support of a political project, can establish itself in the pedagogical market? Will homo sovieticus not threaten this mission? Experiencing it in the public space unfortunately nullifies this mission in favour of total solutions leaving aside the need to rebuild the fractured identity of the Polish nation and the decayed culture.