PROSESÖR/EFEKT CİHAZI KULLANIMININ BAĞLAMANIN GELENEKSEL İCRASINA ETKİSİ

Abstract

Çalgı kullanımı insanoğlunun müziği keşfettiği andan itibaren gelişerek ve değişerek günümüze kadar süregelmiştir. Bu kullanımların neticesinde farklı çalgılar ortaya çıkmıştır. Yay ile çalınanların “ıklığ”, parmak/tezene ile çalınanların ise “kopuz” olarak adlandırılması şeklinde olmuştur. Kopuz Asya kökenli bir çalgı olup bağlamanın atası olarak kabul edilmektedir. Bağlama, Asya kültüründen gelen ve Anadolu’ya yayılan bir çalgıdır. Türk kültüründe ve özellikle Türk halk müziğinin temel çalgısı olan bağlama, yapısal olarak geçmişten günümüze kadar birçok değişim ve gelişim geçirmiştir. Elektro bağlama, eşik altı bağlama vd. bağlamanın sahnede kullanımına dair geçirdiği değişimlerin sonucu ve göstergesidir. Son dönemlerde eşik altı, elektro vs. diye tabir edilen bağlamalar bulunmaktadır. Bunun yanı sıra ihtiyaca ve ortama göre bağlamaya eklenen elektronik cihazlar bulunmaktadır. Bu cihazlara efekt veya prosesör denilmektedir. Bu çalışma ile bağlamada efekt/prosesör cihazları kullanımı konusunda bir farkındalık yaratmak amaçlanmış ve bu bağlamda geleneksel bağlama icracılığının Türk kültüründe önemli olduğu yansıtılmaya çalışılmıştır. “Bağlamada Prosesör/Efekt cihazı Kullanımının Bağlamanın Geleneksel İcrasına Etkisi” başlığı altında, konuyla ilgili literatür taranmış, kişisel görüşme ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Bağlamada prosesör/efekt cihazı kullanımının bağlamanın geleneksel icra ve tınısına olan etkisinin araştırılacağı bu çalışmada kişisel görüşme, literatür tarama yöntemleri kullanılmıştır. Bağlama icrası, bağlama eğitimi alanında “usta” sayılabilecek isimlerle yapılan yarı yapılandırılmış kişisel görüşmeler, bağlamanın ve efekt/prosesör tarihçesinin anlatıldığı tarama literatür kısmı çalışmanın yöntemidir. Bu yöntem dahilinde yapılan kişisel görüşmeler ile elde edilen veriler çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır. Tüm bu veriler ve bulgular ışığında sonuca ulaşılmıştır. Prosesör/efekt cihazının ve bağlamanın tarihçesinin ardından yapılan kişisel görüşlerde elde edilen bulgular ışığındaki değerlendirmeler sonuç kısmında yer almıştır.