HĀKĀNĪ’DEN NEF’Ī’YE ŞAİRLERİN EKMEK KAVGASI

Abstract

Ekmek, kültür ve edebiyatımızda rızk anlamında kullanılan bir kelimedir. Ma’işet, ma’āş kelimeleri Arapça olup aynı anlamda kullanılır. Bir yudum su, bir lokma ermek, bir kaşık aş terkipleri de rızkı simgeler. Ekmeğini taştan çıkarmak, ekmek parası kazanmak, ekmeğini tuza banmak, ekmek kapısını kapatmak, ekmeğine katık bulamamak, dilimizdeki kazançla ilgili deyimlerdir. Her ne kadar kendi meslekleri olsa da şairler madden-manen bir hamiye ihtiyaç duymuşlardır. Yetenekli olanlar yükselmiş; saray çevrelerine kadar ulaşabilmişlerdir. Ancak zirvedeki fırtınalarda tutunabilmek şüphesiz ayrı bir siyaset gerektirir. Siyasete kadir olamayanların ikbali, idbara dönüşür. Hākānī ve Nef’ī, haset elinden ekmeği kana bulanmış; rakip zoruyla zirveden tepe üstü düşmüş şairlerden sadece iki örnektir.