Symbolika krzyża w literackim dyskursie religijnym rejonu La Platy

Abstract

Tekst niniejszy porusza zagadnienie obecności znaku krzyża w XIX i XX-wiecznych tekstach literackich i publicystycznych dorzecza La Platy. Poruszając się w perspektywie krytycznej analizy dyskursu (KAD), za podstawową kategorię przyjmujemy tu dyskurs definiowany jako wprowadzenie języka w praktykę społeczną. Przedstawiamy krótki rys historyczny owego nurtu krytycznego i przyglądamy się symbolowi krzyża jako znakowi tożsamości i wyznacznikowi modelu świata ludowo-religijnego Ameryki hiszpańskiej. Krzyż i droga krzyżowa to stałe elementy świata przedstawionego u twórców z La Platy (Sarmiento, Echeverría, Alberdi, Hernández, Barrett, Marechal, Arlt, Roa Bastos, Wast, Borges i inni). Chrystus z krzyża często pragnie zejść do ludzi, by wywołać rewolucję i zaprosić do zmiany hierarchii wartości. Mając do czynienia z mieszanką dyskursów, patrzymy zatem na literaturę naszego obszaru jako wypadkową myślenia religijnego, aksjologicznego dyskursu publicznego i pseudomistycznego spojrzenia na pobożność ludową, która nie szuka Boga jako takiego, a raczej jego ludzkich, współczujących cech. Motyw krzyża wprowadzony w dyskurs publiczny La Platy wprowadza weń element wartościujący i sztukę fikcji zamienia w pisarstwo moralnie zaangażowane.