EL CEZERİ’NİN MİNYATÜRLERİNDEN 20. YÜZYILA KADAR SİBERNETİK SANATIN İNCELENMESİ

Abstract

El Cezeri, minyatürlerinde kendi dönemi olan 13. yüzyıl sanat anlayışını, robot ve otomatları merkeze alan bir yaklaşımla sunar. 20. yüzyılda ise gelişen sanat anlayışının makineler, robotlar ve yeni teknolojilerle beslenen bir ortam yarattığı ve bu alanda eserler üretildiği görülmektedir. Bu çalışmada, 1960'lı yıllarda özellikle enstalasyon, heykel ve sahne sanatlarında başlayan sibernetik sanat anlayışının 800 yıl önce yaşamış olan ve bu biliminin öncüsü olarak kabul edilen El-Cezeri'nin robotik minyatürleri üzerindeki erken etkisi incelenerek betimlenmeye çalışılmıştır. Tasarladığı robotlar ve makineler üzerindeki sibernetik sanat etkilerinin ortaya konulması ve aynı zamanda sanatçı kimliğinin ön plana çıkarılması amaçlanmıştır. El Cezeri'nin interaktif ve mizansen makinelerinin, sibernetik sistemlerle yapılan sanat eserlerinin erken örnekleri olduğu görülmektedir. Çalışma, “Kitab-ül Hiyel” adlı eserden, ses, ışık, renk, hareket ve etkileşim özelliği içeren robotik konulu minyatürlerle birlikte 20. yüzyılda sibernetik sistemlerle yapılan sanat eserleri ile sınırlandırılmıştır. Literatür taraması yöntemi tercih edilmiş ve çalışmaya konu olabilecek eserler üzerinde karşılaştırmalar yapılmıştır.