Kształtowanie jakości wody w Junikowskim Strumieniu na obszarze aglomeracji poznańskiej

Abstract

Jakość wody w małych ciekach ma istotny wpływ na stan całego systemu rzecznego. Jedną z małych zlewni w aglomeracji poznańskiej, podlegającą różnokierunkowym przekształceniom antropogenicznym, jest zlewnia Junikowskiego Strumienia o powierzchni 48,9 km2, którą odwadnia ciek o długości 12,1 km. Celem pracy było rozpoznanie zróżnicowania właściwości fizykochemicznych wody w profilu podłużnym cieku oraz wskazanie źródeł dostawy substancji rozpuszczonych i ognisk zanieczyszczeń w zlewni. Charakterystykę właściwości fizykochemicznych wód Junikowskiego Strumienia przeprowadzono w oparciu o wyniki analiz hydrochemicznych z profilowań hydrochemicznych przeprowadzonych wiosną 2021 r. i latem 2023 r. Na podstawie badań wód Junikowskiego Strumienia wskazano strefy najbardziej narażone na zanieczyszczenia w zlewni, są to: początek cieku w okolicach lotniska Poznań-Ławica, środkowa część zlewni (od ul. Grunwaldzkiej do linii kolejowej Poznań–Berlin) oraz dolny bieg cieku na terenie Lubonia (od autostrady A2 do ujścia cieku do Warty). Wśród ognisk zanieczyszczeń wyróżniają się wody spływu powierzchniowego z zanieczyszczonych powierzchni uszczelnionych, oddziaływanie infrastruktury komunikacyjnej oraz punktowa dostawa ścieków bytowych. Ograniczaniu rozprzestrzenienia zanieczyszczeń i samooczyszczaniu wody sprzyja litologia osadów oraz zbiorowiska roślinne w dwóch seminaturalnych odcinkach doliny rzecznej, tj. w Lasku Marcelińskim i na Szachtach. Skład chemiczny wód Junikowskiego Strumienia pozwala na ocenę obecnego stopnia antropopresji, co można wykorzystać w zintegrowanym zarządzaniu zasobami wodnymi oraz w zagospodarowaniu zlewni w celu poprawy stanu wody w ciekach w zmieniających się warunkach klimatycznych i urbanistycznych.