Dychotomia pamięci w postkomunistycznej Bułgarii

Abstract

The dichotomy of memory in post-communist BulgariaThe democratic breakthrough of 1989 in Bulgaria has resulted in a clearly problem-oriented approach of society towards memory and the past. The process of developing an efficient model of reckoning with the traumatic heritage of communism divides the national community into dichotomous memory groups with their own understanding, assessment and modes of using the past. Developing a memory policy without a clear institutional support (Georgi Lozanov) oscillates between the attitudes of retribution and reconciliation (Ana Luleva, Svetla Kazalarska). Bulgarian society is characterised by a lack of remembrance of the past and its excess at the same time (Ivaĭlo Znepolski). The recent national past remains unprocessed, which results in the emancipation of private memory, characterised by the ability to overcome the impasse thanks to reliance on shared, non-conflicting, fragmentary memories of ordinary reality (Az zhiviakh sotsializma, I lived socialism, Georgi Gospodinov, et al.). As it is today, Bulgarian culture of memory is characterised by diverse collective memories, the multiplication of conflicts over the interpretation of the past and the fragmentation of memory, which leads to growing antagonisms and social crises. Dychotomia pamięci w postkomunistycznej BułgariiPrzełom demokratyczny z 1989 roku w Bułgarii spowodował wyraźne sproblematyzowanie stosunku społeczeństwa do pamięci i przeszłości. Wypracowanie modelu rozliczenia z traumatycznym dziedzictwem komunizmu dzieli wspólnotę narodową na dychotomiczne grupy pamięci, posiadające własne rozumienie, ocenę i sposób wykorzystywania przeszłości. Tworzone polityki pamięci, nieposiadające wyraźnego umocowania instytucjonalnego (Georgi Łozanow), oscylują między postawami retrybucji oraz rekoncyliacji (Ana Łulewa, Swetła Kazałarska). Społeczeństwo bułgarskie charakteryzuje się jednoczesnym niedostatkiem i nadmiarem pamięci o przeszłości (Iwajło Znepołski). Nieprzepracowana niedawna przeszłość narodowa powoduje emancypację pamięci prywatnej, którą cechuje zdolność przełamania impasu, dzięki oparciu na wspólnych niekonfliktogennych fragmentarycznych wspomnieniach potocznej rzeczywistości (Аз живях социализма, Georgi Gospodinow i inni). W bułgarskiej kulturze pamięci dochodzi do różnicowania się pamięci zbiorowej, mnożenia konfliktów o interpretację minionego okresu oraz fragmentacji pamięci, co doprowadza do pogłębiających się antagonizmów i kryzysów społecznych.