„Sprawiedliwy ginie, a nikt się tym nie przejmuje” (Iz 57,1a) – obraz judejskiej elity w inwektywach Trito-Izajasza (Iz 56–57). Kryzys przywództwa w prowincji Jehud w połowie V wieku przed Chr.

Abstract

Artykuł ma na celu ukazanie przedstawienie pięciu obrazów (Iz 56,1-8; 56,9-12; 57,1-2; 57,3-13; 57,14-21), ilustrujących sytuację społeczeństwa Yehud i jej elity w przeddzień reform Nehemiasza. On sam przedstawiony jako cudzoziemiec/eunuch, nieufny i unikający oskarżeń o naruszenie Prawa Mojżeszowego, zostaje pozytywnie przyjęty i uwiarygodniony przez środowisko prorockie Trito-Izajasza. Jednocześnie zostaje przedstawiony obraz wyjątkowo trudnej sytuacji, w której Nehemiaszowi przyszło działać. I choć na podstawie Iz 56-57 trudno powiedzieć, czy cała wspólnota Yehud jest skorumpowana, to jednak duża jej część uległa znieczulicy moralnej, duchowemu otępieniu, pijaństwu, prostytucji i bałwochwalczym praktykom (składanie dzieci w ofiarach, nierząd sakralny, kult Molocha). Jednak pośród ogromu zła — już od pierwszych wersetów Iz 56 — rozbłyska wielkie światło nadziei: powołanie eunucha/cudzoziemca, próba przełamania jego nieufności i uwiarygodnienie misji, która zostanie jasno ukazana w Iz 58, są początkiem reformatorskiego nurtu, popieranego przez środowisko prorockie Trito-Izajasza. Ponadto artykuł zwraca uwagę na użycie w Iz 56-57 stylu variatio, wymagającego od czytelnika podjęcia trudu intelektualnej refleksji, by przedstawione obrazy połączyć w jeden spójny obraz, uzupełniając szereg niedomówień i elips.