Kosmologia ducha. Próba stworzenia ogólnego zarysu obiektywnej roli myślącej materii w systemie światowych interakcji (filozoficzno-poetycka fantasmagoria, wsparta na zasadach materializmu dialektycznego). Tłum. Krystian Szadkowski

Abstract

Kosmologia ducha została napisana przez Ewalda Iljenkowa w latach pięćdziesiątych, ale opublikowana zostało dopiero po śmierci autora pod koniec lat osiemdziesiątych, ponieważ była tekstem zbyt heretyckim, aby mógł się ukazać za życia filozofa. Heretyckim nie z powodu jego „dysydenckiego” charakteru czy krytycyzmu wobec Związku Radzickiego, lecz z powodu jego niezwykle spekulatywnej i hipotetycznej natury. Iljenkow odwołując się do fizycznej idei „śmierci cieplnej wszechświata” oraz do nieszablonowego zestawienia Heglowskiej dialektyki z pojęciem atrybutu u Spinozy stwierdza, że myśl stanowi konieczny atrybut materii, ponieważ zdolna jest powstrzymać entropię zmierzającą do ostatecznego upadku.