„Cierpiący na depresję doskonale odnajdują się na bezrobociu”. Humor w narracjach psychiatrycznych Tomasza Bąka i Olgi Hund

Abstract

Tekst poświęcony jest analizie twórczości dwojga polskich literatów najmłodszego pokolenia – Tomasza Bąka oraz Olgi Hund – pod kątem tego, jaką rolę pełni humor w prezentowanych przez nich opisach chorób i zaburzeń psychicznych. W artykule przyjęto założenie, że polska literatura najnowsza wypracowuje model narracji o chorobach i zaburzeniach psychicznych, który wyraźnie odchodzi od konwencji i tradycji przedstawiania wyżej wymienionych jako subiektywnej spowiedzi ze zmagań jednostki czy tworzenia kulturowego mitu osoby zaburzonej, mającej wgląd w niedostępne dla innych przestrzenie metafizyczne. Zamiast tego narracje psychiatryczne ujęte są w kontekście pozajednostkowym: społecznym, ekonomicznym, politycznym. Jedną ze strategii odejścia od konfesji i romantyzowania chorób i zaburzeń jest humor – w artykule analizowany głównie za pomocą teorii uwalniania napięcia Sigmunda Freuda. Punktem dojścia analiz jest próba odpowiedzenia na pytanie o cel humorystycznych strategii tekstowych poprzez analizę ich wspólnototwórczego (afiliacyjnego) i krytycznego (agresywnego) potencjału.