1835 Yılında Karaferye Kazasının Nüfus ve Demografik Yapısı

Abstract

Osmanlı döneminde Selânik Vilâyetine bağlı olan ve etnik, dini ve kültürel çeşitliliği bakımından Rumeli’nin en renkli kazalarından biri olan Karaferye, Balkan Savaşlarına kadar Türk egemenliğinde kalmıştır. 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırılmış ve yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye ordusu teşkil edilmiştir. Bu ordunun nefer ihtiyacının karşılanması için Anadolu ve Rumeli’de 1830-1831 yılları arasında sadece erkekleri kapsayan nüfus sayımları yapılmıştır. Reayanın kalabalık olduğu yerlerde nüfus, etnik bakımdan bölümlere ayrılarak kayda geçirilmiştir. Karaferye kazasının erkek nüfusu yerli-yabancı Müslim- Gayrimüslim, Kıptî ve Ulah nüfus olarak ayrı ayrı kaydedilmiştir. Buna göre Karaferye’nin erkek nüfusu 12.732 olarak tespit edilmiştir. Biz bu çalışmamızda hem ilk sayımdan sonra şehirdeki nüfus hareketliliğini görebilmek hem de nüfusun etnik-dinsel bileşenlerine ilişkin daha ayrıntılı veriler içermesi bakımından 1835 yılına ait 4934, 4935, 4936 ve 4937 numaralı defterinden hareketle Karaferye kazasının nüfus ve demografik yapısını ortaya koymaya çalışacağız. Bu defterlerde Karaferye’de yaşayan Türk ve Rum nüfus herhangi etnik bir vurgu yapılmaksızın Müslim ve Gayrimüslim nüfus şeklinde kaydedilirken Yahudi, Arnavut, Bulgar, Ulah ve Kıptî nüfus ayrı ayrı belirtilmiştir. 1835 yılında şehirde 29 mahalle ve 115 köyde 10.984 erkek nüfus kaydedilmiştir. Bu rakamlara yabancı reaya dâhil değildir. Karaferye kazasında nüfusun %67,70’i kırsalda yaşamaktadır. Veriler Karaferye kazasında şehirli nüfus oranının diğer Osmanlı şehirlerinden oldukça yüksek olduğunu göstermektedir.