Osmanlı İdaresi’nde Kıbrıs’ta Kasap Esnafı ve Faaliyetleri

Abstract

Osmanli Devleti’nde esnaf teskilatinin kokenleri Turk-Islam devletlerine kadar geriye gitmektedir. Osmanli sehirlerinde yaygin olarak gorulen bu sistem aslinda Anadolu’daki Ahi teskilatinin bir uzantisi veya devami niteligindedir. Osmanli Devleti’nin kurulusundan itibaren sehirlerde orgutlenen esnaf teskilati belirli bir disiplin icerisinde yuzyillar boyunca uretime devam etmistir. Osmanli idaresinde Kibris’ta esnaf teskilati ile ilgili olarak kaynaklarda degerli bilgiler bulunmaktadir. Soz konusu donemde Kibris’ta faaliyet gosteren esnaf dallarindan birisi de kasap esnafidir. Kasap esnafi halkin temel tuketim maddelerinden birisi olan et ile ilgili uretim yaptiklarindan dolayi ozel bir oneme sahip bulunmaktaydi. Kasaplar bu ozel onemden dolayi idareciler tarafindan siki bir sekilde denetlenmekte ve kurallara uymayan kasaplar cesitli cezalara carptirilmaktaydi. Calismada ana kaynak olarak kullanilan Lefkosa Şer‘iye Sicillerinde adada faaliyet gosteren kasap esnafi ile ilgili cok degerli bilgiler bulunmaktadir. Osmanli idaresinde adada yaklasik olarak 405 kasabin gorev yaptigi sicillerden anlasilmaktadir. Sicillerdeki narh kayitlari bize adada tuketilen et cesitleri ve fiyatlari hakkinda da bilgiler sunmaktadir. Narh kayitlarindan anlasildigi uzere adada kucukbas hayvanlarin sutunden oldugu gibi etinden ve derisinden de faydalanilmaktadir. Ayrica sicildeki cesitli belgelerden kasaplarin adadaki faaliyetleri hakkinda da bilgi sahibi olunmaktadir. Bu arada kasaplar, adada faaliyet gosteren debbâg, cangar, haffâf, mumcu gibi bircok esnaf dallari ile siki bir is birligi icerisindeydiler. Lefkosa’da kasaplarin kullandiklari salhane ise Hala Sultan hazretlerinin turbesinin gelir kaynaklari arasinda yer almaktaydi. Bugun dahi Osmanli idaresinde kasaplarin kullandiklari etle ilgili terminolojinin adada kullanildigi gunumuz kasaplari ile ilgili yapilan gorusmelerde anlasilmistir. Sonuc olarak Kibris adasinda faaliyet gosteren kasap esnafi adanin sosyo-ekonomik tarihine onemli katkilar yapmislardir.