XVI-XVII. Yüzyıl Osmanlı Katl Davalarında Bürokratik Prosedür: Mahkeme ve Dîvân Kayıtları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Osmanli hukuk literaturunde ceza davalari ve bu davalarin muhakeme usulleri, infaz sekilleri, mahkeme sonuclarinin kayda gecirilmesi ve bu sureclerde uygulanan burokratik prosedur bir butun olarak incelenmemistir. Alanin onemli sorunlarindan biri de ceza hukukunun ana konularindan olan had ve kisas davalarinda hâkim kararlarinin sicillere kaydedilip edilmedigi veya kadilarin had ve kisas davalarinda nihai karari verme yetkilerinin olup olmadigidir. Bazi hukukcu ve hukuk tarihcileri kadilarin mahkemelerde gordukleri davalarin sonucunda, verilen hukmun erken donemlerde kaydedilmemesinden yola cikarak kadilarin sadece mahkeme safahatini tescil edip bu tur davalarda hukum vermedikleri kanaatine varmislardir. Bu calismada Osmanli mahkeme kayitlari ve Divan-i Humayun defter verileri esas alinarak Islam ceza hukukunun had ve kisas cezasi gerektiren suclardan birisi olarak kabul ettigi katl davalarinin orfi ve seri hukuktaki yeri ve Osmanli mahkemelerinde davanin nasil goruldugu, nasil hukum verildigi, verilen hukmun kayit sekli ve cezalarin orfi ve seri hukuka gore infaz edilip edilmedigi incelenecektir