Türkler ve Diğerleri

Abstract

Dunya tarihinde onemli bir yere sahip olan Buyuk Selcuklularin tarihi, yayildigi topraklar uzerinde bircok devletin ortak gecmisini olusturmaktadir. Bu onemli devleti, tarihi, sosyal, kulturel ve etnik acidan en iyi ifade edenlerden biri de sair Mu‘izzi (ol. 518-521/1124-1127) olmustur. Mu‘izzi’nin siirlerinde Selcuklu geleneginin, Turk kimliginin ve onlarin dini tercihlerinin izleri gorulmektedir. Devletle ve siyasetle ic ice olan Mu‘izzi, Turk unsurunu ve Selcuklularin oz kimliklerini on plana cikaran siirlerinde Turk boylari hakkinda bircok malumata yer vermekte, ayrica Divân’inda Âd kavmi, Arap, Acem, Deylem, Deyyâr, Ermeni, Hint, Cin ve Rum boylari hakkinda da dikkate deger bilgiler beyan etmektedir. Mu‘izzi’nin, Turk boylari disinda siirlerinde orneklere yer verip gorusler ileri surdugu bu kavimlere nasil bir bakis acisiyla yaklastigi hususu bircok acidan anlam yukludur. Bir yandan Mu‘izzi’nin Divâni’nda ve dusunce dunyasinda bu boylarin ne sekilde yer aldiginin tespiti hakkinda bilgilere ulasilabilecek; ote yandan bu kavimlerin edebi ve tarihi metinlerdeki varligi hakkinda bilgiler elde edilebilecektir. Bu makalede Mu‘izzi’nin Divâni’nda gecen bu boylarla ilgili orneklere ve ifadelere yer verilmektedir.