Türkçede Yakınanlamlılık ve Karşıtanlamlılık Olgusunun Derlem Temelli İncelenmesi

Abstract

Bu calismada, Turkcede ayni iclem kapsaminda degerlendirilebilen soguk/serin/ilik/sicak ve yuksek/alcak/uzun/kisa sifatlarinin duzanlamsal ve degismeceli anlamsal gorunumleri arasindaki yakinanlamlilik-karsitanlamlilik iliskiselligini derlem temelli ve karsilastirmali olarak ortaya koymak amaclanmaktadir. Bu cercevede inceleme konusu sozcuklerin gonderimsel alani somuttan soyuta dogru ilerledikce, diger bir deyisle duzanlamsal gorunumlerden degismeceli anlam boyutuna dogru gecis yapildikca, sozcuklerarasi anlam iliskisinin hangi kosullar altinda saglanabildigi ve ne tur baglamsal durumlarda farklilastigi arastirma sorusu olarak kabul edilmistir. Calismada yontem acisindan betimsel tarama kullanilmis, elde edilen sonuclar yuzde ve siklik tablolari araciligiyla yorumlanmistir. Sonuc olarak, sifatlar arasindaki yakinanlamlilik ve karsitanlamlilik iliskilerinin genel olarak duzanlamsal duzeyde kaldigini, anlam soyutlastikca soz konusu iliskilerin kurulmasinin guclestigi gozlemlenmistir.