Osmanlı Devletinin “İslam Birliği” Siyaseti: Ortadoğu’nun Osmanlılaşması

Abstract

Ortadogu, en yaygin kullanimi ile batida Misir’i, kuzeyde Turkiye ve Iran’i icine alan, doguda Umman Korfezi, guneyde Aden Korfezi ile Yemen’i kapsayan cografi bolgedir. Bu bolge, insanligin baslangici­nin yasandigi ve “Bereketli Hilâl”den Dicle, Firat ve Nil nehirleri vasitasiyla Basra Korfezi, Umman Denizi, Kizildeniz ve Akdeniz kiyilarindan yeni merkezlere yayildigi dusunulen, icinde Mezopotamya ve Misir gibi kadim medeniyetleri barindiran bir dunyadir. Kaynagi vahiy olan Musevilik ve Hiristiyanlik da burada dogup gelismis olmakla birlikte, ayni zamanda Islâm Medeniyetinin kalbinin attigi bir mekândir. Hazret-i Peygamber ile baslayip, Hulefâ-i Râsidin (Dort Halife), Emevi ve Abbasi devletleri zamaninda yasanan Islâm Siyasi Birligi, Hacli Seferleri ve Mogol istilâsi yuzunden bozulmus, birlik tekrar iki bucuk asirlik bir mucadelenin sonunda, 16. yuzyilda Osmanli Devleti tarafindan, dort buyuk askeri harekât ile saglanabilmistir. Bundan sonra Ortadogu’da dort asirlik bir Osmanli Barisi (Pax- Ottomana) yasanmistir. Osmanli Devleti, yerel unsurlarin ic dinamiklerini dikkate alarak bir idari ni­zam kurmustur. Bu idari nizam, bolgedeki yerel unsurlari “Osmanli Millet Sistemi” icinde birlestirmis, idari olarak Osmanlilastirmistir, denilebilir. Bugun Ortadogu’da barisin yeniden tesisi icin, Osmanli Devleti’nin dort asirlik tecrubesinin anlasilmasi zaruri gorunmektedir.