Bayburt’ta Şeyh Eşref İsyanı

Abstract

Milli Mucadele doneminde Turkiye Buyuk Millet Meclisi’ne karsi Turkiye’de pek cok ic isyan cik­mistir. Bu isyanlar icerisinde Şeyh Esref Isyani ya da diger adiyla Hart Isyani olarak bilinen ayak­lanma, digerlerinden oldukca farkli bir ozellige sahiptir, cunku isyanin ciktigi tarihte Turkiye Buyuk Millet Meclisi henuz acilmamistir. Ancak o gunlerde Heyet-i Temsiliye, Sivas Kongresi’nden sonra Anadolu’da duruma hâkim olma cabasi icerisindedir. Boyle bir ortamda Bayburt’un Hart bucaginda Şeyh Esref’in bazi kaynaklara gore yedi devlet kralini huzuruna toplayarak dunyayi islah etmek, bazilarina goreyse Şiiligi yaymak maksadiyla ayak­landigi ifade edilmistir. Dolayisiyla isyanin cikisiyla ilgili farkli sebepler gosterildigi ve bu sebeplerin bir anlamda tahlile ihtiyac duydugu anlasilmaktadir. Calismamizda sebep ve sonuclari cok tartisilan ve kime karsi nicin cikarildigi pek belli olmayan bu ayaklanma incelenecektir. Bu arastirmamizda Mustafa Kemal’in konuyla ilgili gorusleri, T. C. Basbakanlik Osmanli Arsivi ve Cumhuriyet Arsivi belgeleri, donemin onemli basin yayin organla­rindan Albayrak gazetesinin aciklamalari, olaya sahit olan kisilerin anilari ve konuyla ilgili yazilmis diger eserlerden, olaydan bir yil sonra konuyu gundemine alan Turkiye Buyuk Millet Meclisi’nin Zabit Ceridelerinden faydalanilacaktir. Olayin Bayburt ve cevresine etkileri, gunumuz Bayburt insaninin olaya bakisi ve diger ic isyanlardan farki uzerinde durulacaktir.