De toon waarop: Wat is intonatie en hoe kan het afwijken van de norm?

Abstract

Simpel gezegd verwijst intonatie of zinsmelodie naar veranderingen in toonhoogte die in mondelinge communicatie gebruikt worden voor het weergeven van informatie. Kinderen krijgen intonatie meestal probleemloos onder de knie, ook al duurt het een tijdje voordat ze intonatie op een volwassen manier gebruiken. Toch hebben sommige mensen moeite met intonatie. Dat is niet verwonderlijk want intonatie is complex. Intonatie behelst namelijk meer dan alleen het produceren van stijgende en dalende toonhoogtebewegingen. Een ander belangrijk aspect van intonatie is het koppelen van deze bewegingen aan een functionele betekenis. Dit omvat het leren van de inventaris van fonologisch verschillende intonatiecontouren van een bepaalde taal, het uitzoeken wat hun betekenis is, wat de gebruiksfrequentie van intonatiecontouren is, en hoe ze precies uitgesproken worden onder verschillende omstandigheden. Het produceren van taalspecifieke intonatie is dus een complexe taak. Het is niet verwonderlijk dat tweede taalverwervers dit slechts zelden perfect onder de knie krijgen. Gezien de complexiteit van intonatie is het ook niet vreemd dat in sommige spraakstoornissen afwijkingen in de intonatie worden vastgesteld. In recente jaren zijn nieuwe technieken ontwikkeld om intonatie te analyseren. Deze kunnen identificeren in hoeverre en op welke manier intonatie afwijkt van de verwachting en kunnen daarmee een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van een gericht interventieplan.