Osmanlı Devleti’nde İletişim Araçlarının Kontrolü: “Telefon Tevkifleri”

Q3 Arts and Humanities Osmanli Bilimi Arastirmalari Pub Date : 2020-07-03 DOI:10.26650/oba.647196

Şeyhmus Bingül

{"title":"Osmanlı Devleti’nde İletişim Araçlarının Kontrolü: “Telefon Tevkifleri”","authors":"Şeyhmus Bingül","doi":"10.26650/oba.647196","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"On dokuzuncu yuzyilin bilim ve teknik alanindaki baslica icatlarindan biri telefondur. 1875’teki icadindan sonra dunya ulkelerine hizla yayilmistir. Osmanlilar, patenti Alexander Graham Bell tarafindan 1876’de alinan telefon ile II. Abdulhamid doneminde, 1881’de tanismistir. Ancak telefonla ilk deneyimleri cok kisa surmustur: Telefon, “gizli-sakli” islerde kullanilma ihtimali uzerine, 1886’da yasaklanmistir. Avrupa’dan Osmanli liman kentlerine gelen telefonlar gumruklerde “tevkif edilerek” muhafaza altina alinmistir. Bu tedbirlere ragmen telefonun kacak yollarla ulkeye girisi engellenememis ve zaman icerisinde kullanimina yonelik talepler artmistir. II. Mesrutiyet’in liberal politikalari cercevesinde yabanci sirketlere imtiyaz verilerek telefon kullanimi tesvik edilmistir. Istanbul, telefon ile ozdeslesen baslica Osmanli kenti olmustur. Izmir ve Aydin gibi ticaret kentleri ile Anadolu’nun muhtelif yerlerindeki kullanimi sinirli kalmistir. Telefonun Osmanli’ya ilk girisinden serbest birakilmasina kadar gecen surede, populer sureli yayinlarda telefona dair genis bir literatur olusmustur. Bu sure icerisinde, telefon kullanimi konusunda gelismis ulkelere nazaran oldukca geri kalan Osmanli’nin telefonla imtihani yogun burokratik yazismalarda da kendini gostermistir.","PeriodicalId":30761,"journal":{"name":"Osmanli Bilimi Arastirmalari","volume":"229 1","pages":"293-320"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2020-07-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"1","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Osmanli Bilimi Arastirmalari","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.26650/oba.647196","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q3","JCRName":"Arts and Humanities","Score":null,"Total":0}

引用次数: 1

Abstract

On dokuzuncu yuzyilin bilim ve teknik alanindaki baslica icatlarindan biri telefondur. 1875’teki icadindan sonra dunya ulkelerine hizla yayilmistir. Osmanlilar, patenti Alexander Graham Bell tarafindan 1876’de alinan telefon ile II. Abdulhamid doneminde, 1881’de tanismistir. Ancak telefonla ilk deneyimleri cok kisa surmustur: Telefon, “gizli-sakli” islerde kullanilma ihtimali uzerine, 1886’da yasaklanmistir. Avrupa’dan Osmanli liman kentlerine gelen telefonlar gumruklerde “tevkif edilerek” muhafaza altina alinmistir. Bu tedbirlere ragmen telefonun kacak yollarla ulkeye girisi engellenememis ve zaman icerisinde kullanimina yonelik talepler artmistir. II. Mesrutiyet’in liberal politikalari cercevesinde yabanci sirketlere imtiyaz verilerek telefon kullanimi tesvik edilmistir. Istanbul, telefon ile ozdeslesen baslica Osmanli kenti olmustur. Izmir ve Aydin gibi ticaret kentleri ile Anadolu’nun muhtelif yerlerindeki kullanimi sinirli kalmistir. Telefonun Osmanli’ya ilk girisinden serbest birakilmasina kadar gecen surede, populer sureli yayinlarda telefona dair genis bir literatur olusmustur. Bu sure icerisinde, telefon kullanimi konusunda gelismis ulkelere nazaran oldukca geri kalan Osmanli’nin telefonla imtihani yogun burokratik yazismalarda da kendini gostermistir.

查看原文