Nahçivan’da bulunan Ovçular ve Duzdağ Kazılarında yer alan Kura - Aras kültürü seramiklerinin teknik açıdan değerlendirilmesi

Abstract

Kura- Aras kültürünün yayılım alanının genişliği; Güney Kafkasya, Kuzeybatı İran, Doğu Anadolu, Amik Ovası ve Levant bölgesine kadar izlerinin görülmesi, mimarisi ve tercih ettikleri yaşam alanları araştırmacılar tarafından bir göç hareketine dayandırılmıştır. Hayvancılıkla ve hareketli bir yaşam biçimi ile tanımlanan bu kültür, aynı zamanda yine bölgesel olarak farklı terminolojilere de sahiptir. Ancak en sık karşılaştığımız terminoloji, Erken Transkafkasya ve Kura Aras Kültürü olmuştur. Kimlikleri, hangi dili konuştukları veya neden hareketli bir yaşamı tercih ettiklerini bilmediğimiz bu kültür birçok soruyu da barındırmaktadır. Bu nedenle bu kültürü bir fenomen olarak da değerlendirebiliriz. Buna rağmen, Kura-Aras kültürünü incelerken en büyük buluntu grubunu oluşturan seramikleri, bize kültürü anlamak açısından bilgiler sunmaktadır. Kültürün kendine has, karakteristik özellikler taşıyan seramikleri, hemen kendini ayırt ettiren yapım tekniği ve kap profilleri ile oldukça belirgin bir tipoloji sunmaktadır. Ovçular Tepesi ve Duzdağ ise Nahçivan’da bulunan ancak iki farklı işleve sahip olan yerleşim yerleridir. Ovçular Tepesi bir Kura- Aras kamp yerleşimi iken, Duzdağ ise bir tuz madeni olması ile ekonomik ve hayvancılıkla ilgili işlevsel bir öneme de sahiptir. İki yerleşim yerinin seramiklerini incelediğimizde hem benzer hem de farklı özelliklere sahip seramiklerle karşılaşmaktayız. Bu farklılıklar, her iki yerleşim yerinin topoğrafik ve işlevsel özelliklerini de düşünürsek; kil, hamur içeriği, tipoloji ve yüzey işlemleri olarak ayrışmaktadır.