Δημήτριος…ἀργυροκόπος ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος: The Silver Temples of Demetrios and the “Cistophori” of Claudius I (A Suggestion)

Abstract

Luka’nin Elcilerin Isleri’nde yer alan bir ‘gumuscu’ olan Demetrios’un tiyatroda Artemis’i ve tapinagini rencide ettigi icin Paulos’a karsi insanlari tahrik ettigi meshur sahne, bilhassa numizmatik kanit kullanilmadigi icin henuz yeterince ele alinmamistir. Ama asil bu alan o skandalin ic yuzunu aydinlatmak icin baska bir analitik firsat vermektedir. Onlarda sadece Artemis’in gumus tapinaklarinin satisi iddialara gore Paulos tarafindan tehlikeye atildigina deginilmis oldugu icin, ayni zamana ait Imparator I. Claudius’a ait gumus ‘kistophorlara’ yakindan bakmaya degmektedir cunku bunlar Artemision’un ve Artemis Ephesia’nin kult heykelinin resimlerini tasimaktadir. Ucuncu bir seride Augustus ve Dea Roma resmedilmektedir. Bu durum bu sikkelerin gayet resmi bir Roma isi oldugunu gostermektedir. Sikke damgalarinin sadece en yuksek kalitede degil ayni zamanda Efes’e ait olmayan imparatorluk sikke basiminin tarzinda olmalari gercegi bunu desteklemektedir. Bundan dolayi Efes’in kendi bronz sikkelerinde oldukca eyalet usulunce Claudius ve II. Agrippina’nin dugunlerini ‘tanrilarin dugunu’ olarak kutlamasi onem kazanmaktadir. Bu yuzden Demetrios’un gumus tapinaklarinin model olmamasi ve ‘kistophorlari’ simgelemesi olasilik disi degildir. Boyle olunca da onlar anlasildigi gibi sadece para birimi degil tanrilara hediye anlamina gelmektedir. Tanri ve imparatorun baglantisinda tabi ki Ephesia ve imparatorun birbirini karsilikli olarak yukselttigi cercevede ‘uluslararasi’ bir siyaset gorunmektedir. Arada, urunleri icin acikcasi iyi para kazanan ‘sikke ustasi’ Demetrios vardi. Diger yandan, Paulos, muhtemelen Yahudi dusmanlari tarafindan ilerletilen bir cesit arac olarak gorunmektedir.