Morphological characterization of Mongolian local common wheat (Triticum. Aestivum) species

Abstract

The common wheat is one of the most important food crops and cultivated for more than 2000 years in Mongolia that are evidenced in the books of ancient scholars and archeological findings. The collection of plant genetic resources includes 5 wheat species found from different regions of Mongolia and among them 5% is belongs to common wheat (Triticum aestivum). The local common wheat landraces the sub-species v. ferrugineum, v. erythrospermum, v. lutescens occupy 11.3-33.0% and other sub-species 0.3-7.7%, respectively. Local landraces have plant height of 61-101 cm, spike length of 6.5-9.8cm and plant duration of 86-112 days. The landraces highly differ by the plant duration (V=67.4), and plant height (V=44.8) Монгол нутгийн зөөлөн (Triticum aestivum ) буудайн янз зүйлүүд, тэдгээрийн морфологи Хураангуй Зөөлөн буудай нь хүнсний чухал таримлын нэг ба Монгол нутагт 2000 гаруй жилийн өмнөөс тариалж ирсэнийг эрт үеийн судлаачдын бичиж үлдээсэн ном судрууд болон малтлагаар олдсон археологийн үнэт олдворууд баталдаг. Ургамлын генетик нөөцийн цуглуулгад Монголын баруун, зүүн, төвийн бүс нутгуудаас олдсон буудайн 5 зүйл хадгалагдаж байгаагаас 65.7%- ийг зөөлөн буудай (Triticum aestivum) эзэлж байна. Нутгийн зөөлөн буудайн Triticum. Aestivum. subs aestivum.v. ferrugineum, Triticum. Aestivum. subs aestivum.v. erythrospermum, Triticum. Aestivum. subs aestivum.v. lutescens янз зүйлүүд 11.3- 33%- ийг, бусад янз зүйлүүд 0.3- 7.7%- ийг тус тус эзэлж байна. Нутгийн Зөөлөн буудайн дээжүүдийн ургамлын өндөр 61-101 см, түрүүний урт 6.5- 9.8 см, ургалтын хугацаа 86-112 хоногтой бөгөөд ургалтын хугацаа (V=67.4), ургамлын өндрөөр (V=44.8) ихээхэн ялгаатай байна. Түлхүүр үг: Фенотип, эх материал, популяци.