Mehmed Said Efendi’nin Misâha Risâlesi

Abstract

Mehmed Said Efendi (o. 1767), Humbaraci Ahmed Pasa (1675-1747) olarak taninan Claude Alexandre de Bonneval’in idaresi altinda 1735 yilinda kurulan Ulufeli Humbaraci Ocagi’nda muhendis hocasi olarak gorev yapmistir. Said Efendi’nin geometri ve astronomi alanlarinda telif ve tercume olarak bircok eseri bulunmaktadir. Kendisinin icat ettigini soyledigi rub‘-i muceyyeb-i zu’lkavseyn (veya diger ismiyle musellesiye) adli muhendislik aleti uzerine olan risâlesi ile Avrupa kaynaklarindan tercume ederek hazirladigi pergâr-i nisbe aletini anlattigi risâlesi Mehmed Said Efendi’nin bilimsel aletlere olan ilgisini gostermektedir. Daha once incelenmis olan yukaridaki risâlelere ek olarak, bu calismada Mehmed Said Efendi’nin 1154/1741 senesinde el-Hacc (Şehlâ) Ahmed Pasa icin hazirladigi ve arazi olcumunde (misâha) kullanilan tabla aletinden bahsettigi risâlesi tanitilacaktir. Eserin yeni bulunan nushalarindan bahsedilecek ve ceviriyazisi da verilecektir. Bu risâle, Ebu Sehl Nu‘mân Efendi’nin tabla aleti uzerine olan Tebyinu A‘mâli’l-Misâha adli eseriyle ayni donemde yazildigindan iki eser arasinda bir iliski olup olmadigi uzerinde de durulacaktir.