The Ancient Routes and New Lycian Inscriptions around Fethiye

Abstract

Bu makalenin ilk kismi Fethiye cevresinde, Pinara, Telmessos, Kalynda, Kadyanda, Araksa ve Tlos kentleri arasindaki antik yollarin ve guzergâhlarin tespiti icin son yillarda yapilan yuzey arastirmalarinin sonuclarini icermektedir. Bu degerlendirmeler cercevesinde Pinara ve Telmessos arasinda birisi Kabaagac - Gokben uzerinden digeri de Babadag uzerinden olmak uzere iki antik yol oldugu tespit edilmis, Patara Yol Aniti’nda belirtilen yolun ise Babadag uzerinden giden yol olmasi gerektigi onerilmistir. Tlos ve Telmessos arasindaki yolun Seydikemer uzerinden gitmis olmasi beklenen bir durum iken, yapilan incelemeler neticesinde bu yol buyuk ihtimalle, sadece bir ayaginin temelini tespit edebildigimiz Allikavak’taki antik kopruden gecerek Caltiozu, Bozyer ve Esenkoy uzerinden Telmessos’a ulasmaktaydi. Telmessos ve Kalynda arasindaki yolun buyuk oranda bugunku Fethiye - Dalaman yolunu takip ettigi anlasilmis ve bu yol uzerinde kalan Inlice’nin Daidala olarak ve Şerefler’in de Kalynda olarak lokalizasyon onerileri yeniden degerlendirilmistir. Kadyanda ve Telmessos arasindaki antik yolun Eldirek uzerinden gitmis olabileceginin daha dogru oldugu, Kadyanda ve Araksa arasindaki yolun ise antik Atlidere Koprusu uzerinden gittigi gozlemlenmistir. Kadyanda ve Tlos arasindaki yolun da ayni kopruyu kullanarak Kincilar, Girmeler ve Gunesli yakinlarindan Tlos’a ulasmasi gerekmektedir. Keza, Araksa ve Tlos arasindaki yol da Atlidere Koprusu’nun guneyindeki ayni hatti izlemistir. Makalenin Likce yazitlarinin ele alindigi ikinci bolumde biri Pinara’nin yak. 7,5 km kadar kuzeyinde yer alan Asarcik’ta (antik Aloanda), digeri Kadyanda/Araksa arasindaki yol uzerinde bulunmus iki yeni yazit ele alinmistir. Aloanda yazitinin dini ve gomu niteligi vardir. Yazitin neredeyse yarisinin ele gecmis olmasi nedeniyle tam olarak ne icin dikildigi anlasilamamistir. Yazit, Likce calismalari sahasina yeni sozcuk ve morfoloji katkilari saglamaktadir. Yazit araciligiyla buluntu yerinin bir kult alani olabilecegi tartismaya acilmistir, cunku yakininda muhtemelen daha gec doneme ait lahit ve kaya mezarlari bulunsa da, buluntu alaninda Likya donemine ait gomu izleri bulunmamaktadir. Bu nedenle eger erken donemden bir kaya mezari veya lahit soz konusu degilse anitin dogrudan bir gomu yaziti niteligi tasidigini soylemek zordur. Calismada cozumleme ve okumasi yapilan ikinci yazit ise, Likya cografyasinda orneklerine siklikla rastlanan bir kaya mezarinin yazitidir. Ne yazik ki, yazit yuzeyinin dogal sebeplerle asinip gitmis olmasi nedeniyle mezarin kime ait oldugu tam olarak tespit edilememektedir. Varsayimsal olarak bu kisinin Armazapimi adinda birisi olabilecegi dusunulmektedir. Mezari bir sahsin kendi esi, ev halki ve annesinin soyundan gelenler icin insa ettirdigi okunabilmistir. Yazit, gomu kurallarinin belirlenmesi yaninda, mezarda gomu ihlâli yapilmasi durumunda Likya’nin cesitli kurum ve tanrilarina karsi sorumlu olunacagini belirterek sonlanmaktadir. Her iki Likce yazitin da acik bir Turkce cevirisi verilememektedir.