Academic pollution caused by publications in predatory journals and the proposal of “White Journals List” as a way of preventing

Abstract

Şaibeli yayıncılar ve dergileri “akademisyenleri kendilerinde yayın yapmak için aldatarak gönderilen yayın taslaklarını normlara uygun bir biçimde akran değerlendirmesine tabi tutmadan belirli bir ücret karşılığında hızlıca kabul ederek yayımlayan dolandırıcılar” olarak tanımlanmıştır. Ancak günümüz koşullarında prestijli indekslere sızmayı başarabilmiş şaibeli dergilere en büyük rağbet, aldatılarak tuzağa düşürülmeye çalışılan akademisyenlerden değil, durumun gayet farkında olan deneyimli akademik çevrelerden gelmektedir. Bu çevrelerin şaibeli yayınlarını genellikle önemli bir kadro ataması veya görevde yükselmenin hemen öncesindeki süreçte ve ücret karşılığı yayımlattıkları bilinir. Ülkemizin adının geçtiği önemli uluslararası raporlarda Türkiye hakkındaki ifadeler, akademi adına yüz kızartıcıdır. Ülkemizden yayın yapan pek çok şaibeli dergi hakkında yazılar yayımlanmış, bazıları yıllar içinde önemli listelerden çıkartılmış ve pek çok dergi önemli platform ya da kuruluşlar tarafından açıklanan kara listelere dâhil edilmiştir. Diğer yandan, Türkiye akademisi, şaibeli dergilere gönderilen çalışma oranı bakımından da oldukça kötü durumdadır. Türkiye, şaibeli dergilerde en çok yayın yapılan ülkeler sıralamasında üçüncü sıradadır. Bunun doğal bir sonucu olarak ülkemizde yaşanan akademik haksızlıklar ayyuka çıkmış, kurumlarda yaşanan liyakat problemleri derinleşmiş ve eğitim kalitesi de bundan büyük oranda etkilenmiştir. Dahası, ücret karşılığında yayın yapan bu dergilere döviz cinsinden ödenen yayın ücretlerinin bu gün itibariyle pek önemsenmeyen fakat üzerinde ciddi anlamda düşünülmesi gereken mali bir yük oluşturduğu da aşikârdır. Bu derlemenin amacı; Spor Bilimleri özelinde bu konuya dikkat çekerek, şaibeli dergilerde yayın yapma eyleminin yarattığı kirlenmenin bir an evvel önlenmesine katkı sağlamak ve alanda faaliyet gösteren özellikle genç akademisyenlerin dikkatini çekerek bu eylemin içinde olmamaları konusunda onları bilgilendirmektir. Diğer bir amaç ise Spor Bilimleri alanı başta olmak üzere diğer tüm alanlarda zaruri hale gelen “beyaz dergiler listesi” oluşturma çalışmalarının bir an önce başlatılması hususunda bir bilincin doğmasına katkı sunmaktır.