{"title":"Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi","authors":"M. Çakır","doi":"10.34247/ARTUKLUAKADEMI.553711","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Zokayd tekkesi, 1880’li yillardan 1990’li yillara kadarki tarihi surecte Siirt ve cevresinde aktif olmus bir Naksi-Hâlidi tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydi (v.1906) tarafindan gunumuzdeki Kurtalan’a bagli Kayabaglar kasabasinda kurulmustur. Bu tekkedeki seyhler, Hâlidilik ogretilerine gore tasavvufi egitim verirken; medresede de muderrislik yapmislardir. Şeyhlerin geride halife birakmamalari, daha cok muderrislik yonlerinin on planda olmalarindan kaynaklanmaktadir. Medreseye verdikleri ihtimam ise mensup olduklari Molla Halil es-Si‘irdi ailesinin bolgedeki belirgin ozelligidir. Tekke, irsad faaliyetlerinin yani sira sosyal ve siyasal gelismelere de kayitsiz kalmamistir. Bu manada Şeyh Abdulkahhar, Yezidi Batran koyunun Musluman olmasina onculuk etmistir. Oglu Şeyh Mahmud (v. 1945) ise I. Dunya savasinda, muridleriyle birlikte cihat etmistir. Cumhuriyet doneminde seyhlerin surgun edilmesiyle, tekkedeki faaliyetler zaman zaman aksamakla birlikte tamamen kesilmemis ve yakin doneme kadar devam etmistir. Bu calismada Osmanli’nin son donemlerinden itibaren faaliyet gosteren Zokayd tekkesinin tasavvuf tarihindeki konumu ele alinmistir.","PeriodicalId":179102,"journal":{"name":"ARTUKLU AKADEMİ","volume":"132 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2019-06-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"ARTUKLU AKADEMİ","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.34247/ARTUKLUAKADEMI.553711","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi
Zokayd tekkesi, 1880’li yillardan 1990’li yillara kadarki tarihi surecte Siirt ve cevresinde aktif olmus bir Naksi-Hâlidi tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydi (v.1906) tarafindan gunumuzdeki Kurtalan’a bagli Kayabaglar kasabasinda kurulmustur. Bu tekkedeki seyhler, Hâlidilik ogretilerine gore tasavvufi egitim verirken; medresede de muderrislik yapmislardir. Şeyhlerin geride halife birakmamalari, daha cok muderrislik yonlerinin on planda olmalarindan kaynaklanmaktadir. Medreseye verdikleri ihtimam ise mensup olduklari Molla Halil es-Si‘irdi ailesinin bolgedeki belirgin ozelligidir. Tekke, irsad faaliyetlerinin yani sira sosyal ve siyasal gelismelere de kayitsiz kalmamistir. Bu manada Şeyh Abdulkahhar, Yezidi Batran koyunun Musluman olmasina onculuk etmistir. Oglu Şeyh Mahmud (v. 1945) ise I. Dunya savasinda, muridleriyle birlikte cihat etmistir. Cumhuriyet doneminde seyhlerin surgun edilmesiyle, tekkedeki faaliyetler zaman zaman aksamakla birlikte tamamen kesilmemis ve yakin doneme kadar devam etmistir. Bu calismada Osmanli’nin son donemlerinden itibaren faaliyet gosteren Zokayd tekkesinin tasavvuf tarihindeki konumu ele alinmistir.