Wytyczne wychowania

Przez dni 63 oczekiwaliśmy w naprężeniu trwogi i nadziei wieści z Warszawy2: my wszyscy nie będący aktorami największej tragedii ludzkich dziejów. Nadeszła wieść ostatnia. Bohaterska Warszawa była w gruzach, grzebiących tysiące istnień, nam drogich. Setki tysięcy, które uszły śmierci idą na los tułaczy i poniewierkę bez dachu nad głową, bez mienia. Idą dzieci bez rodziców, mężowie, by dopełnić kielicha goryczy, jakim wróg karmi naród polski od pięciu lat. Giną miliony istnień ludzkich, ale naród żyje! Żyje naród przez tych, którzy żyją i w sercach swych przechowują uczucia i w myślach swych przechowują sądy i wyobrażenia i w woli swej dają wyraz dążeniom. Uczucia, myśli i dążenia tych, którzy żyją, są uczuciami, myślami i dążeniami narodu, który chce być wolnym. Ci, co zginęli, wierzyli, że dzieło ich prowadzić będziemy dalej – a dziełem tym nieubłagana walka o wolność narodu. Naród żyje przez wychowanie. Wychowawcy są tymi, którzy uczucia i myśli i dążenia tych, co zginęli, przeszczepiają w serca i umysły młodego pokolenia. Niech strategowie, politycy, historycy powojenni ocenią Czyn Warszawy. Dla wychowawców, którzy młode pokolenie sposobią, by stało się odpowiedzialnym tworzywem Narodu, czyn Warszawy jest zagadnieniem moralnym i tak go przekazać musimy młodzieży. Nie to jest dla nas ważne, jakie znaczenie mieć może Czyn Warszawy na terenie walki narodów, ale ważne są dla nas motywy i uczucia prostych i szarych żołnierzy, młodych i starych, którzy w zjednoczeniu i zapamiętaniu się nieśli na szaniec śmierci dobro swe najwyższe, życie własne jako cenę za Wolność Narodu.