SURİYE VE LİBYA’DA MEYDANA GELEN ÇATIŞMALARIN VEKÂLET SAVAŞI TEORİSİ KAPSAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI

Savaslarin tek aktorunun devlet olmadigi fikrinden hareketle, devlet disi aktorlerin savaslardaki rolunu belirleme arayisinda olan vekâlet savaslari, savaslarin sonucunu etkilemek isteyen ucuncu taraflarin, baska aktorler vasitasiyla catismaya dolayli olarak girmesi olarak ifade edilmektedir. Bu tanim dogrultusunda birden fazla vekil aktor, silah, egitim ve finansman kanali ile cesitli politik amaclar dogrultusunda asil aktorler (vekil aktore sponsor olan devlet) tarafindan desteklendiginden Arap bahari sonrasi Suriye ve Libya’da meydana gelen catismalarin dogasi ve karakteri vekâlet savasinin cikarimlarina uymaktadir. Ancak bu catismalar her ne kadar asil aktorlerin, vekil olarak hareket eden aktorlere verdikleri destek uzerinden, vekâlet savaslari olarak kavramsallastirilsa da kendi iclerinde isleyis bakimindan farkliliklari bulunmaktadir. Bu calismada, Arap bahari sonrasi Suriye ve Libya’da meydana gelen catismalar uzerinden soz konusu farkliliklar ortaya konmakla birlikte hangi saiklerle devletlerin ve devlet disi aktorlerin vekâlet savaslarina mudahil olduklari ve asil-vekil iliskilerinin ardindaki farkli stratejik etkilesimlerin kuramsal olarak nasil aciklanabilecegi sorularina cevap aranmistir. Soz konusu catismalar arasindaki farkliliklar nitel arastirma yontemi ve karsilastirmali vaka analizi kullanilarak ele alinmistir. Iki vaka arasinda karsilastirma yapilirken degisken olarak aktorlerin amaclari ve bu amaclar dogrultusunda kurduklari baginin boyutlari (asil-vekil iliskisinin turu) esas alinmis olup, bu yontemle vekâlet savaslarinin hem kurulan bag hem de amac bakimindan tek yonlu olmadigi, bunun yerine kendi icerisinde karsilikli ve farkli boyutlara sahip oldugu ortaya konmaya calisilmistir.