Üftâde Divanında Zikir

Mehmed Muhyiddin Üftâde Efendi 16. yüzyılda Bursa’da yaşamış önemli bir irfan şairi ve mutasavvıftır. Küçüklüğünden itibaren tasavvufî bir çevrede yetişen Üftâde, Celvetiyye tarikatının pîri olarak bilinmektedir. Hemen her mutasavvıf gibi şiirle iştigal eden Üftâde Efendi, içerisinde altmış civarında manzume bulunan bir divana sahiptir. Şiirlerini zâhidâne bir üslupla, sade ve anlaşılır bir Türkçeyle kaleme alan Üftâde, şiirlerinde dünyanın fanîliğinden bahsetmiş, insanları Allah’a ibadete ve itaate davet etmiştir. Üftâde, Allah’a ibadete davet ederken zikre ayrı bir önem atfetmiştir. O, zikri insanı Allah’ın rızasına ve cemâline kavuşturan bir rehber olarak görmektedir. Seyr ü sülûkta ilerlemek isteyen ve Allah’a vasıl olmak isteyenlere daima zikri tavsiye eden Üftâde, zikrin sadece dilde kalmayıp kalbe de tesir etmesi gerektiğini öğütlemektedir. Üftâde divanında bulunan şiirler incelendiğinde zikir konusunun önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Üftâde bazen şiirin tamamında, bazense belli beyitlerde zikre temas etmektedir. Bu çalışmada Üftâde divanında yer alan zikirle ilgili şiirler incelenmiş ve Üftâde’nin zikre olan bakışı ele alınmıştır.