Yapay Zekâ ve Robot Teknolojisine Yönelik Risk Algısı Üzerine Nitel Bir Çalışma

Abstract

İnsanlık bugün, önü alınamayan bir hızla ilerleyen ve öncekilerden farklı yeni bir teknolojik gelişme olan yapay zekâ ve robot teknolojisinin olduğu çağı deneyimlemektir. Bu teknolojinin, öngörülebilen ve öngörülemeyen olumlu ya da olumsuz pek çok etkileri olacağı uzmanlar tarafından tartışılmaktadır. Bu çalışmada, laboratuvar ortamlarından çıkarak insanların gerek günlük yaşamında gerekse çalışma hayatında yer almaya başlayan, kişilerin ve toplumların yaşamlarını etkileyen yapay zekâ ve robot teknolojisinin riskleri ile ilgili bireylerin görüşlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda nitel yöntem kullanılmış olup farklı demografik özelliklere sahip 15 kişiye yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Görüşmeler neticesinde elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda bu teknolojinin oluşturduğu risklerin tüm katılımcıları etkilediği ve bu risklerin dağılımında farklılıklar olacağı yönünde görüşler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu teknolojiye yönelik risk öngörülerinde bireysel farklılıklar olduğu görülmüştür. Alanyazın taraması yapıldığında yapay zekâ ve robot teknolojisinin risk algısına yönelik sınırlı çalışma olduğu tespit edilmiştir.Bu çalışmanın sonucuna göre, katılımcıların YZ ve robotik gelişmelerden kaygı duydukları, giderek bireyselleşmenin ve bağımlılığın, gözetleme ve denetimin aratacağı, güçsüz ülkelerde savunma ve güvenlik zaafiyeti yaratacağı, sosyal ilişkilerde risk oluşturacağı ve katılımcıların risk algılarının farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.Elde elde edilen verilerin bu alandaki boşluklardan birini doldurması ve yapılmak istenen sonraki çalışmalara rehberlik edecek olması çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.