Denizli Bekilli Bölgesine Ait Bir Bektaşi İcazetnamesi Işığında Mustafa Naci Baba

Abstract

Anadolu’da XIII. yüzyılda Hacı Bektaş Veli tarafından temelleri atılan, İslâm’ın tasavvufî bir yorumu olan Bektaşilik; yazılı kaynaklar, sözlü gelenekler ve kesintisiz uygulamalar ile günümüze ulaşmıştır. Yazılı kaynaklar içinde sayılan velayetnameler, menakıpnameler, cönkler, erkânlar, risâleler ve icazetnameler bazen arşivlerde, bazen başka ülkelerin kütüphanelerinde karşımıza çıkabilmektedir. İcazetnamelerin pek çoğu icazetname sahiplerinin bel veya yol evlatlarına miras yolu ile aktarılarak korunmuştur. Çalışmamız 1857 tarihinde Abdal Musa Dergâhına postnişin olarak atanan Şeyh Mustafa Dede hakkındaki berat ile 1911 yılında Hacı Bektaş Veli Dergâhından babalık icazeti alan Mustafa Naci Baba’nın icazetnamesi konu edinilmiştir. Mücerret Mustafa Naci Baba’nın evlatlık edindiği kardeşinin oğlu ve torunları sâyesinde belge korunmuş, bizlerle paylaşılarak kaybolmasına izin verilmemiş, böylelikle okuyucuların yararlanmasına vesile olunmuştur. Çalışmada, Abdal Musa Tekkesi’nin olduğu Tekke Köyü’nde, Denizli Çal kazası civarında musahipli erkân uygulanırken; Mustafa Naci Baba’nın kâmil bir mürşid olarak etkilemesi ile Bekilli ve Çal’a bağlı Çakırlar Köyü’nde mücerret Balım Sultan erkânnâmesinin uygulanmaya başlaması konu edilmektedir. Her iki erkân uygulaması temelde birbirine benzemekle birlikte Şeyh Safi Erkânı’ndan, Balım Sultan Erkânı’na geçiş yapılmasının olası sebepleri ve Mustafa Naci Baba’nın durumu üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler: Bektaşilik, Balım Sultan, Abdal Musa Dergâhı, Mustafa Naci Baba, İcazetname, Bekilli.