Öğretmen Adaylarının “Eğitim Tarihi” Kavramına Yönelik Metaforik Algıları

Abstract

Bu çalışmada, öğretmen adaylarının “eğitim tarihi” kavramına yönelik algılarının metafor tekniği ile tespit edilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden olgu bilim deseninin kullanıldığı araştırmada, çalışma grubunu 2023 yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilgiler ve Sınıf Öğretmenliği programlarında öğrenim gören 82 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler, “Eğitim tarihi… gibidir. Çünkü …” ifadesindeki boşlukları içeren bir form aracılığıyla toplanmış, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Elden edilen verilerden öncelikle kodlar belirlenmiş ve belirlenen kodlar doğrultusunda temalar ve kategoriler (olumlu ve olumsuz) oluşturulmuştur. Elde edilen bulgulara göre; “eğitim tarihi” kavramına ilişkin 78 öğretmen adayı tarafından 57 farklı olumlu, 4 aday tarafından da 4 farklı olumsuz metafor üretildiği belirlenmiştir. Buna göre; çoğunlukla (%95.1) olumlu görüşlere dayalı metaforların üretildiği görülmüştür. Bunlardan “ağaç-çınar ağacı (5)” metaforunun en çok üretilen metafor olduğu, bunu “merdiven (basamak) (4), karanlıkta bir ışık (3), su (3), bir evin temeli (2), köprü (2), yağmur (damlası) (2), ebeveyn (2), ağaç kökü (2), pusula (2), insan hayatı (2) ve antika-(Mercedes) araba (2)” metaforlarının takip ettiği belirlenmiştir. Olumlu metaforların “geleceğe yönelik geçmişten sağlanan bir güç (18), kapsayıcı bir unsur (14), geçmişten geleceğe bir bağ kurma aracı (12), değer unsur (9), yol göstericilik unsuru (7), çeşitlilik unsuru (4), güçlü bir eğitim için gereklilik (7) ve duygusal bir unsur (3)” olmak üzere sekiz temada toplandığı belirlenmiştir. Olumsuz metaforların ise “karmaşık bir problem-zorluk ve hastalık unsuru” olmak üzere iki temada toplandığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak büyük çoğunlukla olumlu metafor üreten öğretmen adaylarının eğitim tarihini önemli olarak algıladıkları, günümüzde ve gelecekte eğitim çalışmalarının geliştirilmesi için gerekli olan bir temel olarak algıladıkları anlaşılmıştır.