Türk Sinemasında Özel Gereksinimli Bireylerin Temsili: Zavallı Filmi Örneği

Abstract

Türk sinema tarihi incelendiğinde, Türk sinemasının kültürel birikimine bağlı olarak birçok öğeyi zamansal bağlamda yansıttığı görülmektedir. Türk Sineması dönemin yaşanan olaylarını, toplumun yaşayış biçimini siyah beyaz ya da renkli karelerle başka kuşaklara aktarmakta, toplum içerisinde yer alan birçok öğenin gösterilmesine aracılık etmektedir. Bu öğelerden birini de Zavallı filmi ile görmekteyiz. Zavallı filmi, özel gereksinimli (zihin yetersizliği) bireylerin sinema aracılığıyla yansıtılması ve dönemin toplumunun özel gereksinimli bireyleri kültürleri doğrultusunda algılayışını incelemektedir. Filmler, gerçek yaşantı ile film arasında oluşturduğu çizgiyle, dönemin kültürünü ve yaşantısını yansıtması yönüyle önem taşımaktadır. Bu çalışmada da özel gereksinimli bireyler, dönemin kültürü bağlamında Zavallı filmi üzerinden betimsel analiz yöntemi ve sosyolojik yaklaşım üzeriden irdelenmektedir. Betimsel analiz ile çerçeve oluşturma ve bu tematik çerçeveden hareketle bulguları yorumlama yer almaktadır. Sosyolojik yaklaşım ile de “Filmin kültürel ve ulusal niteliği nedir?” sorusuna cevap aranmaktadır. Bu çalışmada zihin yetersizliğine sahip Ali ve ailesi üzerine kurgulanarak dönemin kültürü, özel gereksinimli bireyler ile günümüzdeki özel gereksinimli bireylerin özellikleri incelenerek sosyolojik açıdan değerlendirilmektedir. Bu bağlamda film incelendiğinde, filmin yapıldığı dönem ile beyaz perde ve günümüz toplumlumunun, yetersizliği olan bireylere yönelik bakış açıları karşılaştırıldığında günümüz toplumunun yetersizliği olan bireylere yönelik daha fazla destek sağlandığı ve pozitif yönde gelişme kaydettidiği görülmektedir.