İslâm Hukukunda Mirasçılık Sebepleri ve Mirasçı Gruplar

Abstract

Yapılan bu çalışmayla İslâm miras hukundaki mirasçılık sebepleri ve mirasçı gruplar ele alınmıştır. İnsanlık tarihi boyunca miras ve miras hukukuna dair düzenlemeler önemli bir yere sahip olmuştur. Mirasçı gruplar ve buna bağlı olarak miras hisselerinin dayandığı ilkeler her toplumda farklılık arz etmektedir. Miras hisseleri, aile ve akrabalık bağlarıyla yakından ilişkili olduğu bilinen bir gerçekliktir. Ailenin korunmasına yönelik özellikle ashab-ı ferâizin hisselerinin dağıtımında bu açıkça görülmektedir. Zira miras hukuku ile ilgili düzenlemeler hem ekonomik hem de sosyal ilişkiler bakımından önemlidir. Ferâiz hukuku zamanımızda mer’î bir hukuk olarak uygulanmamış olsa da bu ilim pek çok sebeplerle başvurulan ve en fazla ihtiyaç duyulan şer’î bir alan olarak varlığını devam ettirmektedir. İslâm miras hukuku yürürlükteki mer’î hukukuna nispetle mirasçı grupları daha geniş bir çerçevede ele almıştır. Bu durum serveti bazı ellerde toplamak yerine servetin daha geniş bir şekilde pay edilmesi yoluna gidilmesinden kaynaklandığı söylenebilir. Bu kapsamda İslâm miras hukukunun her derecedeki mirasçı grubuna mahsus hisse ayırmıştır. Neticeten İslâm miras hukukunda mirasçılık durumunun meydana gelebilmesinde mirasçılık sebeplerinin bilinmesinin ve mirasçı gruplarının kategori edilmesinin önemli olduğu, İslâm hukukunda miras hükümlerinin insan tabiatına daha uygun olması hasebiyle tedricen indirildiği, İslâm miras hukukundaki mirasçıların hisse oranlarının Şâri’ tarafından belirlendiği, bu oranların ve mirasçı grupların, fıkıh usulündeki hâs lafız kapsamında değerlendirildiğinden, zamanın değişmesiyle miktarlarının değişmeyeceği gibi sonuçlara ulaşılmıştır