Televizyonda Köylünün Ötekileştirilmesi: Sefirin Kızı Dizisindeki ‘Köylü’ Söylemleri Üzerine Eleştirel Söylem Çözümlemesi

Abstract

Bu çalışma, Türkiye’deki özel bir televizyon kanalında yayınlanmış olan yerli televizyon dizisi, Sefirin Kızı üzerinden köy kökenli, köy veya kırsalda yaşayan toplumsal grupların nasıl gösterildiğine ve bu gösterimler üzerinden ‘köylü’ kimliğinin nasıl inşa edildiğine odaklanmaktadır. Bir başka deyişle, Sefirin Kızı bağlamında köylünün toplumsal aktör olarak temsiline ve temsil biçimlerine, bu temsiller üzerinden ‘köylü’ olan grupların nasıl belirginleştirildiğine ve ötekileştirildiğini araştırmaktadır. Çalışmada, köylünün damgalanması ile ortaya çıkan ötekileştirme ve toplumsal ayrışmanın söylemsel yönleri ve ‘köylü’ kimliğinin söylemsel inşası Eleştirel Söylem Çözümlemesi’nin (ESÇ) ilke, kavram ve yöntembilimsel araçları ile incelenmekte ve köylünün etiketlenmesi ve ötekileştirilmesi söylemlerine dair bir eleştirel söylem çözümlemesi sunulmaktadır. Bu çerçevede çalışma, Theo van Leeuwen tarafından toplumsal aktörlerin dilsel/göstergebilimsel gösterimlerini çözümlemek için ileri sürülen kuramsal çerçeveye dayanmakta ve kuramsal çerçevenin sunduğu dışlama ve dahilleme kavramlarını irdelemektedir. Daha özele indirgendiğinde rol atama, özelleştirme ve genelleştirme, birey ve grup gösterimi, adlandırma ve ulamlama gibi kavramsal araçlar çerçevesinde damgalanan ‘köylü’ kimliğine dair ortaya çıkan ayrımcı ve ötekileştirici söyleme, eleştirel bir çözümleme getirmektedir. Çözümlemede hem dilsel hem de dil-dışı göstergelere odaklanan çalışma, Sefirin Kızı dizisi bağlamında köylünün ve köylülüğün çoğunlukla dışlandığını bulgulamıştır. Köylünün ve köylülüğün dahillendiği bağlamlara da işaret eden çalışma, bu durumlarda ise olumsuz gösterildiği, ötekileştirildiği ve daha istenmedik olarak etiketlendiğini göstermektedir. Ek olarak, köylünün ve köylülüğün bu söylem pratikleri üzerinden damgalandığını tartışmaktadır.