مقایسۀ نحلیلی ترفندهای بدیعی در «معالم البلاغه در علم معانی، بیان و بدیع» و «بدیع از دیدگاه زیباییشناسی»

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals Pub Date : 2021-11-08 DOI:10.22059/JLCR.2021.330643.1745

آمنه عرفانی فرد, علی محمد مؤذنی

{"title":"مقایسۀ نحلیلی ترفندهای بدیعی در «معالم البلاغه در علم معانی، بیان و بدیع» و «بدیع از دیدگاه زیباییشناسی»","authors":"آمنه عرفانی فرد, علی محمد مؤذنی","doi":"10.22059/JLCR.2021.330643.1745","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"سخن مجموعۀ معانی و بیان است که در کمال بدیعی و زیبایی خود ارائه می‌شود و در نهایت هنری و ادبی می-گردد. ادبیت یک متن از گذشته‌های دور مقیاسی برای نشان دادن غنی بودن ادبیات و بیان آشکارتر احساسات و عواطف به مخاطب بوده است. از این رو، آثار بلاغی متعددی در طول قرون متمادی به بازخوانی نو به نوی متون بنیادین و محوری خود در گذر زمان پرداخته‌اند و سبب شده‌اند که بلاغت در طول تاریخ، ذهن بسیاری از ادیبان را به خود مشغول سازد. شناخت عناصر زیبایی‌شناسانۀ علوم بلاغی می‌توائد ابزار مهمی در جهت ورود به دنیای رمزگونه و مبهم نویسنده باشد. با وجود این، در کتاب‌های بلاغی از گذشته تا قرن اخیر، نه تنها توجهی به نقش و ارزش زیبایی-آفرینی ترفندهای بدیعی نشده است، بلکه آثاری هم که در این زمینه نگاشته شده‌اند، به دلیل فقدان چارچوب و ساختار علمی و روشمند، دارای مطالب مبهم و نادرستی از مبانی آن‌ها هستند. این در هم آمیختگی و گاه اختلاف در علوم بلاغی به خصوص علم بدیع، کارآیی‌های بالقوۀ آن را در ادراک و تحلیل مسائل زبان و ادبیات پنهان نموده است. با نقد و تحلیل صورت‌بندی آن‌ها در آثار بلاغی می‌توان به دریافتی درست از مبانی‌ زیبایی‌شناسانۀ مؤلفه‌های بدیعی دست یافت. در این پژوهش با روش مقایسه‌ای و تحلیل محتوا و با بررسی آراء کتاب‌های «معالم البلاغه در معانی، بیان و بدیع» اثر محمدخلیل رجایی و «بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی» اثر تقی وحیدیان کامیار به تحلیل دو رویکرد قدمایی و نوگرایانه پرداختیم تا با تعمق در معیارها، طرح‌ها و شیوه‌های مرسوم ادبی، به برداشتی نو و کاربردی‌تر از بدیع دست یابیم. از این رو، پس از نقد رویکردهای زبان‌شناسی، معناشناسی، زیبایی‌شناسی و انواع دیگر در آراء دو نویسنده، با استدلالی منطقی و نگاهی علمی و انتقادی، جایگاه و کارکرد مؤلفه‌های بدیعی را در گذشته و عصر حاضر نشان داده‌ایم.","PeriodicalId":16203,"journal":{"name":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2021-11-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.22059/JLCR.2021.330643.1745","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

سخن مجموعۀ معانی و بیان است که در کمال بدیعی و زیبایی خود ارائه می‌شود و در نهایت هنری و ادبی می-گردد. ادبیت یک متن از گذشته‌های دور مقیاسی برای نشان دادن غنی بودن ادبیات و بیان آشکارتر احساسات و عواطف به مخاطب بوده است. از این رو، آثار بلاغی متعددی در طول قرون متمادی به بازخوانی نو به نوی متون بنیادین و محوری خود در گذر زمان پرداخته‌اند و سبب شده‌اند که بلاغت در طول تاریخ، ذهن بسیاری از ادیبان را به خود مشغول سازد. شناخت عناصر زیبایی‌شناسانۀ علوم بلاغی می‌توائد ابزار مهمی در جهت ورود به دنیای رمزگونه و مبهم نویسنده باشد. با وجود این، در کتاب‌های بلاغی از گذشته تا قرن اخیر، نه تنها توجهی به نقش و ارزش زیبایی-آفرینی ترفندهای بدیعی نشده است، بلکه آثاری هم که در این زمینه نگاشته شده‌اند، به دلیل فقدان چارچوب و ساختار علمی و روشمند، دارای مطالب مبهم و نادرستی از مبانی آن‌ها هستند. این در هم آمیختگی و گاه اختلاف در علوم بلاغی به خصوص علم بدیع، کارآیی‌های بالقوۀ آن را در ادراک و تحلیل مسائل زبان و ادبیات پنهان نموده است. با نقد و تحلیل صورت‌بندی آن‌ها در آثار بلاغی می‌توان به دریافتی درست از مبانی‌ زیبایی‌شناسانۀ مؤلفه‌های بدیعی دست یافت. در این پژوهش با روش مقایسه‌ای و تحلیل محتوا و با بررسی آراء کتاب‌های «معالم البلاغه در معانی، بیان و بدیع» اثر محمدخلیل رجایی و «بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی» اثر تقی وحیدیان کامیار به تحلیل دو رویکرد قدمایی و نوگرایانه پرداختیم تا با تعمق در معیارها، طرح‌ها و شیوه‌های مرسوم ادبی، به برداشتی نو و کاربردی‌تر از بدیع دست یابیم. از این رو، پس از نقد رویکردهای زبان‌شناسی، معناشناسی، زیبایی‌شناسی و انواع دیگر در آراء دو نویسنده، با استدلالی منطقی و نگاهی علمی و انتقادی، جایگاه و کارکرد مؤلفه‌های بدیعی را در گذشته و عصر حاضر نشان داده‌ایم.

查看原文