ماهیت چند معنایی نشانههای تصویری در آثار نگارگری ایرانی (بررسی موردی چهار اثر از شاهنامه طهماسبی، موجود در موزه آقاخان)

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals Pub Date : 2021-07-11 DOI:10.22059/JLCR.2021.322319.1651

شهریار شکرپور, فریبا ازهری

{"title":"ماهیت چند معنایی نشانههای تصویری در آثار نگارگری ایرانی (بررسی موردی چهار اثر از شاهنامه طهماسبی، موجود در موزه آقاخان)","authors":"شهریار شکرپور, فریبا ازهری","doi":"10.22059/JLCR.2021.322319.1651","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"هر تصویر متشکل از مجموعه نشانه‌هایی است که گویای محتوای اثر است. گاهی این محتوا و معنای موجود در اثر ممکن است نامفهوم بوده و بر خلاف برداشت مخاطب باشد. لذا با توجه به اهمیت نشانه‌ها در تولید معانی گوناگون، مسئله چگونگی استفاده هنرمندان از نشانه‌ها در جهت بیان نیاتشان، همواره مهم بوده و جایگاهی ویژه در تحلیل آثار دارد. علاوه بر آن گاهی هنرمندان با گنجانیدن عامدانه نشانه‌ها در قالب برخی تقابل‌های دوتایی در تصاویر، کشمکش بزرگی را بین معنا و بازنمایی حقیقت ایجاد می‌کنند که توجه و تحلیل آنها را ضروری می‌نماید. به دلیل اهمیت قاب اثر در بازگویی روایات، اولویت انتخاب، هدفمند و وجود چندین قاب در نگاره است. علاوه بر آن دو نمونه هم با ویژگی تک قابی و شکست کادر انتخاب شدند تا این چهار نگاره از شاهنامه طهماسبی موجود در موزه آقاخان با رویکرد نشانه‌شناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات و منابع کتابخانه‌ای است. در این راستا، به کار بردن راهبرد تقابل دوتایی دریدا در خوانش و تحلیل نگاره‌های مورد بحث امکان پذیر بوده و ضرورتی را پیرامون این تحقیق ایجاب می‌کند. رسیدن به ماهیت و عملکرد نشانه‌ها در آثار مد نظر و توجه به کارکرد چند معنایی نشانه‌های تصویری در نگاره‌ها هدف اصلی پژوهش بوده و ارتباط معانی نشانه‌ها با تقابل‌های دوتایی دریدا در نگاره‌های معرفی شده سوالی است که در این مقاله به آن پاسخ داده می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده، در مواردی که هنرمندان از تقابل‌های دوتایی تضاد و وارونگی در اثر خود بهره برده‌اند؛ منجر به ایجاد معانی متعدد در نگاره شده است. ماهیت نشانه‌ها، چه ناشی از اجتماع معانی چندین نشانه و چه ناشی از اشتراک و یا انعکاس معانی نشانه‌ها در دیگری بوده باشد؛ ذات معانی نشانه‌ها متغیر خواهد بود. تقابل‌های دوتایی، هم می‌توانند در جهت تولید مفاهیم عمیق‌تر نشانه برای درک مخاطب به کار روند و هم در جهت تلاش برای ایجاد مسیر انحرافی در تولید معنای نشانه.","PeriodicalId":16203,"journal":{"name":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","volume":"22 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2021-07-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.22059/JLCR.2021.322319.1651","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

هر تصویر متشکل از مجموعه نشانه‌هایی است که گویای محتوای اثر است. گاهی این محتوا و معنای موجود در اثر ممکن است نامفهوم بوده و بر خلاف برداشت مخاطب باشد. لذا با توجه به اهمیت نشانه‌ها در تولید معانی گوناگون، مسئله چگونگی استفاده هنرمندان از نشانه‌ها در جهت بیان نیاتشان، همواره مهم بوده و جایگاهی ویژه در تحلیل آثار دارد. علاوه بر آن گاهی هنرمندان با گنجانیدن عامدانه نشانه‌ها در قالب برخی تقابل‌های دوتایی در تصاویر، کشمکش بزرگی را بین معنا و بازنمایی حقیقت ایجاد می‌کنند که توجه و تحلیل آنها را ضروری می‌نماید. به دلیل اهمیت قاب اثر در بازگویی روایات، اولویت انتخاب، هدفمند و وجود چندین قاب در نگاره است. علاوه بر آن دو نمونه هم با ویژگی تک قابی و شکست کادر انتخاب شدند تا این چهار نگاره از شاهنامه طهماسبی موجود در موزه آقاخان با رویکرد نشانه‌شناسی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات و منابع کتابخانه‌ای است. در این راستا، به کار بردن راهبرد تقابل دوتایی دریدا در خوانش و تحلیل نگاره‌های مورد بحث امکان پذیر بوده و ضرورتی را پیرامون این تحقیق ایجاب می‌کند. رسیدن به ماهیت و عملکرد نشانه‌ها در آثار مد نظر و توجه به کارکرد چند معنایی نشانه‌های تصویری در نگاره‌ها هدف اصلی پژوهش بوده و ارتباط معانی نشانه‌ها با تقابل‌های دوتایی دریدا در نگاره‌های معرفی شده سوالی است که در این مقاله به آن پاسخ داده می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده، در مواردی که هنرمندان از تقابل‌های دوتایی تضاد و وارونگی در اثر خود بهره برده‌اند؛ منجر به ایجاد معانی متعدد در نگاره شده است. ماهیت نشانه‌ها، چه ناشی از اجتماع معانی چندین نشانه و چه ناشی از اشتراک و یا انعکاس معانی نشانه‌ها در دیگری بوده باشد؛ ذات معانی نشانه‌ها متغیر خواهد بود. تقابل‌های دوتایی، هم می‌توانند در جهت تولید مفاهیم عمیق‌تر نشانه برای درک مخاطب به کار روند و هم در جهت تلاش برای ایجاد مسیر انحرافی در تولید معنای نشانه.

查看原文