Karl Marx’ın Çatışmacı Yaklaşımı ile Kemal Tahir-Baykan Sezer Çizgisinin Karşılaştırılması

Çatışmacı yaklaşım, genel olarak sosyal bilimler, özel olarak da sosyoloji literatüründe oldukça tartışılmıştır. Çatışmacı yaklaşım içerisinde birçok farklı isim ve gelenek bulunmaktadır. Bu çalışmada ise özellikle Baykan Sezer’in, Kemal Tahir’in düşüncelerinden etkilenerek sosyoloji literatürüne kazandırdığı Doğu-Batı Çatışması Teorisi ile Karl Marx’ın çatışmacı yaklaşımı tartışmaya tabi tutulmuştur. Çalışmada, yorumsamacı geleneğe dayalı olarak doküman analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda birincil ve ikincil kaynaklar incelenmiştir. Baykan Sezer tarafından yayımlanmaya başlanan ve günümüzde yayına devam eden Sosyoloji Yıllıkları, temel kaynak olarak dikkate alınmıştır. Çalışma kapsamında, öncelikle Karl Marx’ın çatışmacı yaklaşımı kısaca özetlenmiş, sonrasında Kemal Tahir-Baykan Sezer çizgisindeki belirgin temalar ele alınmıştır. Söz konusu temalar; tarihin gerekliliği; özgünlük vurgusu; Türk insanının çıkarlarını gözetmek; Batı düşünü ve bilimi karşısındaki konum başlıkları etrafında tartışılmıştır. Sonrasında ise Doğu-Batı çatışmasının tarihinde belli başlı kırılma noktaları özetlenmiştir. Doğu-Batı çatışmasının tarihine ilişkin olarak özellikle Sosyoloji Yıllıkları’ndaki çalışmalar dikkate alınmıştır. Çalışma sonucunda Kemal Tahir-Baykan Sezer çizgisindeki çatışmacı yaklaşım Marx’ın yaklaşımı ile kıyaslanmıştır. Yapılan kıyaslama neticesinde, söz konusu yaklaşımlar arasında benzerliklerin olduğu gibi farklılıkların da olduğu tespit edilmiştir. Özellikle çatışmanın varlığı, iki yaklaşımda da mevcuttur. Ayrıca hem Karl Marx hem de Kemal Tahir ve Baykan Sezer tarafından hâkim/egemen bilim anlayışına yönelik eleştiri getirilmiştir. Kemal Tahir-Baykan Sezer çizgisinde ortaya çıkan farklılıkların ise bilhassa Türk toplumu ve tarihinin (genel itibarıyla da Doğu’nun) Batılı kavram ve şemalarla birebir örtüşmemesi noktasında görünürlük kazandığı gözlemlenmiştir.