维吾尔族史诗中的 "高山族妇女":古兰德姆

Abdulkadir Önkol
{"title":"维吾尔族史诗中的 \"高山族妇女\":古兰德姆","authors":"Abdulkadir Önkol","doi":"10.29000/rumelide.1410263","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Geçmişten günümüze destanlar, oluşturulduğu toplumun değerlerini yansıtmış, kültürel kimliklerinin oluşumunu sağlamış ve millî bilincin uyanışında önemli rol oynamıştır. Türklerde destan anlatma geleneği İslamiyet öncesi sözlü kültüre dayanmaktadır. Bu dönemde oluşan destanlar bozkır yaşam kültürüne sahip olan Türklerin savaşçı ve kahraman özellikleri etrafında şekillenmiştir. Bu yaşam tarzı destanlarda savaşçı-kahraman “alp tipi” nin doğmasını sağlamıştır. Alp tipi, halkı için her türlü fedakârlıkta bulunan savaşçı bir kahraman olarak destanlardaki olaylara yön veren kişidir. Destanlarda genellikle erkek alp tipinin öne çıktığı görülür. Ancak kadınların da Türk toplumunda erkekler kadar savaşçı özelliğe sahip olduğu, halkının hayatta kalma mücadelesinde onlara önderlik ettiği ve onların birliğini korumaya çalıştığı destan metinlerinde görülmektedir. Türk destan anlatma geleneği içerisinde önemli bir yere sahip olan Uygurların, geçmişten günümüze destancılık geleneğini sürdürdükleri bilinmektedir. Uygurlarda ve Uygur destan metinlerinde kadınların önemli roller üstlendiği görülmektedir. Bu çalışmada, önemli destanlara ve destancılık geleneğine sahip olan Uygurların, Gülendem destanında karşımıza çıkan kadın kahraman “Gülendem”, alp kadın tipinin özelliklerinden hareketle incelenmiştir. Gülendem destanı Uygur destanları üzerine yapılan tasniflerde aşk ve kahramanlık konulu destan olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada kullanılan Gülendem destan metni, Hâkimcan Hemrayef tarafından düzenlenerek 1991 yılında, Almatı’da, Arzu dergisinde yayımlanan metnin Abdulhakim Mehmet tarafından hazırlanan Türkiye Türkçesine aktarılmış hâlinin bulunduğu ‘Uygur Halk Destanları III’ adlı eserden alınmıştır. Destanda Gülendem, şiir okuma yeteneği, güzelliği ve zekâsının yanında lider ve savaşçı bir kahraman olarak da öne çıkmaktadır. Özellikle ülkesini ve halkını korumak için verdiği mücadeleler onun alp kadın tipi olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.","PeriodicalId":509346,"journal":{"name":"RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi","volume":"60 S8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"Uygur Destanında Alp Kadın Tipi: Gülendem\",\"authors\":\"Abdulkadir Önkol\",\"doi\":\"10.29000/rumelide.1410263\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Geçmişten günümüze destanlar, oluşturulduğu toplumun değerlerini yansıtmış, kültürel kimliklerinin oluşumunu sağlamış ve millî bilincin uyanışında önemli rol oynamıştır. Türklerde destan anlatma geleneği İslamiyet öncesi sözlü kültüre dayanmaktadır. Bu dönemde oluşan destanlar bozkır yaşam kültürüne sahip olan Türklerin savaşçı ve kahraman özellikleri etrafında şekillenmiştir. Bu yaşam tarzı destanlarda savaşçı-kahraman “alp tipi” nin doğmasını sağlamıştır. Alp tipi, halkı için her türlü fedakârlıkta bulunan savaşçı bir kahraman olarak destanlardaki olaylara yön veren kişidir. Destanlarda genellikle erkek alp tipinin öne çıktığı görülür. Ancak kadınların da Türk toplumunda erkekler kadar savaşçı özelliğe sahip olduğu, halkının hayatta kalma mücadelesinde onlara önderlik ettiği ve onların birliğini korumaya çalıştığı destan metinlerinde görülmektedir. Türk destan anlatma geleneği içerisinde önemli bir yere sahip olan Uygurların, geçmişten günümüze destancılık geleneğini sürdürdükleri bilinmektedir. Uygurlarda ve Uygur destan metinlerinde kadınların önemli roller üstlendiği görülmektedir. Bu çalışmada, önemli destanlara ve destancılık geleneğine sahip olan Uygurların, Gülendem destanında karşımıza çıkan kadın kahraman “Gülendem”, alp kadın tipinin özelliklerinden hareketle incelenmiştir. Gülendem destanı Uygur destanları üzerine yapılan tasniflerde aşk ve kahramanlık konulu destan olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada kullanılan Gülendem destan metni, Hâkimcan Hemrayef tarafından düzenlenerek 1991 yılında, Almatı’da, Arzu dergisinde yayımlanan metnin Abdulhakim Mehmet tarafından hazırlanan Türkiye Türkçesine aktarılmış hâlinin bulunduğu ‘Uygur Halk Destanları III’ adlı eserden alınmıştır. Destanda Gülendem, şiir okuma yeteneği, güzelliği ve zekâsının yanında lider ve savaşçı bir kahraman olarak da öne çıkmaktadır. Özellikle ülkesini ve halkını korumak için verdiği mücadeleler onun alp kadın tipi olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.\",\"PeriodicalId\":509346,\"journal\":{\"name\":\"RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi\",\"volume\":\"60 S8\",\"pages\":\"\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-12-26\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.29000/rumelide.1410263\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.29000/rumelide.1410263","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0

摘要

从古至今,史诗都反映了其创作社会的价值观,确保了文化特性的形成,并在唤醒民族意识方面发挥了重要作用。土耳其人讲述史诗的传统基于伊斯兰教前的口头文化。这一时期形成的史诗是围绕着具有草原生活文化的土耳其人的战士和英雄特征塑造的。这种生活方式导致史诗中出现了战士英雄 "高山型"。在史诗中,"高山型 "是指作为战士英雄为人民做出各种牺牲的人,是事件的主导者。在史诗中,一般都能看到男性 "高山型 "英雄的身影。然而,从史诗文本中可以看到,在土耳其社会中,女性也和男性一样具有战士的特征,她们领导自己的民族为生存而斗争,并努力保护民族团结。众所周知,维吾尔族在土耳其史诗传统中占有重要地位,他们将史诗传统从过去延续至今。在维吾尔人和维吾尔史诗文本中,女性扮演着重要的角色。在本研究中,根据女性高山类型的特征,对拥有重要史诗和史诗传统的维吾尔族《居伦德姆》史诗中出现的女英雄 "居伦德姆 "进行了分析。在维吾尔史诗的分类中,《居伦德姆》史诗被认为是一部关于爱情和英雄主义的史诗。研究中使用的《居伦德姆》史诗文本摘自《维吾尔族民间史诗 III》一书,该书由哈基姆坎-海姆拉耶夫(Hakimcan Hemrayef)编辑,1991 年在阿拉木图出版的《阿尔祖》杂志上发表,阿卜杜勒哈基姆-麦赫麦特(Abdulhakim Mehmet)将其翻译成土耳其语。在史诗中,居伦德姆是一位杰出的女领袖和女英雄,她能读懂诗歌,美貌与智慧并存。尤其是她为保护自己的国家和人民而进行的斗争,表明她可以被视为高山族女性的典型。
本文章由计算机程序翻译,如有差异,请以英文原文为准。
查看原文
分享 分享
微信好友 朋友圈 QQ好友 复制链接
本刊更多论文
Uygur Destanında Alp Kadın Tipi: Gülendem
Geçmişten günümüze destanlar, oluşturulduğu toplumun değerlerini yansıtmış, kültürel kimliklerinin oluşumunu sağlamış ve millî bilincin uyanışında önemli rol oynamıştır. Türklerde destan anlatma geleneği İslamiyet öncesi sözlü kültüre dayanmaktadır. Bu dönemde oluşan destanlar bozkır yaşam kültürüne sahip olan Türklerin savaşçı ve kahraman özellikleri etrafında şekillenmiştir. Bu yaşam tarzı destanlarda savaşçı-kahraman “alp tipi” nin doğmasını sağlamıştır. Alp tipi, halkı için her türlü fedakârlıkta bulunan savaşçı bir kahraman olarak destanlardaki olaylara yön veren kişidir. Destanlarda genellikle erkek alp tipinin öne çıktığı görülür. Ancak kadınların da Türk toplumunda erkekler kadar savaşçı özelliğe sahip olduğu, halkının hayatta kalma mücadelesinde onlara önderlik ettiği ve onların birliğini korumaya çalıştığı destan metinlerinde görülmektedir. Türk destan anlatma geleneği içerisinde önemli bir yere sahip olan Uygurların, geçmişten günümüze destancılık geleneğini sürdürdükleri bilinmektedir. Uygurlarda ve Uygur destan metinlerinde kadınların önemli roller üstlendiği görülmektedir. Bu çalışmada, önemli destanlara ve destancılık geleneğine sahip olan Uygurların, Gülendem destanında karşımıza çıkan kadın kahraman “Gülendem”, alp kadın tipinin özelliklerinden hareketle incelenmiştir. Gülendem destanı Uygur destanları üzerine yapılan tasniflerde aşk ve kahramanlık konulu destan olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada kullanılan Gülendem destan metni, Hâkimcan Hemrayef tarafından düzenlenerek 1991 yılında, Almatı’da, Arzu dergisinde yayımlanan metnin Abdulhakim Mehmet tarafından hazırlanan Türkiye Türkçesine aktarılmış hâlinin bulunduğu ‘Uygur Halk Destanları III’ adlı eserden alınmıştır. Destanda Gülendem, şiir okuma yeteneği, güzelliği ve zekâsının yanında lider ve savaşçı bir kahraman olarak da öne çıkmaktadır. Özellikle ülkesini ve halkını korumak için verdiği mücadeleler onun alp kadın tipi olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir.
求助全文
通过发布文献求助,成功后即可免费获取论文全文。 去求助
来源期刊
自引率
0.00%
发文量
0
期刊最新文献
Rewriting The American Dream: Ahmet Mithat’s Narrative Of The New World Luxury Consumption and Cultural Differences الفرق بين قواعد التفسير وقواعد الترجيح القواعد الحسان نموذجا Kemal Tahir’in Çeviri Eseri Kanun Benim ile Sözde Çeviri Eseri Derini Yüzeceğim’ deki Mayk Hammer Karakterinin Kadına Bakış Açısı Yönünden Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi Emevî Dönemi Şiir Eleştirisine Genel Bir Bakış
×
引用
GB/T 7714-2015
复制
MLA
复制
APA
复制
导出至
BibTeX EndNote RefMan NoteFirst NoteExpress
×
×
提示
您的信息不完整,为了账户安全,请先补充。
现在去补充
×
提示
您因"违规操作"
具体请查看互助需知
我知道了
×
提示
现在去查看 取消
×
提示
确定
0
微信
客服QQ
Book学术公众号 扫码关注我们
反馈
×
意见反馈
请填写您的意见或建议
请填写您的手机或邮箱
已复制链接
已复制链接
快去分享给好友吧!
我知道了
×
扫码分享
扫码分享
Book学术官方微信
Book学术文献互助
Book学术文献互助群
群 号:481959085
Book学术
文献互助 智能选刊 最新文献 互助须知 联系我们:info@booksci.cn
Book学术提供免费学术资源搜索服务,方便国内外学者检索中英文文献。致力于提供最便捷和优质的服务体验。
Copyright © 2023 Book学术 All rights reserved.
ghs 京公网安备 11010802042870号 京ICP备2023020795号-1